Page 23 - Coğrafya 12 | 1.Ünite

saat
Ormansızlaşma: Ağaçlar, atmosferdeki karbonun bir bölümünü depolayarak karbon döngüsünde rol oynar.
Ormanların kereste elde etmek, tarım ve yerleşim alanı açmak için tahrip edilmesi ve buna bağlı olarak kar-
bon dengesinin bozulması küresel iklim değişimi üzerinde etkili olur. Ayrıca ağaçların yakılması ile ağaçta
depolanmış karbon açığa çıkıp atmosfere karışır ve küresel iklim değişimini hızlandırır.

Tarım Uygulamaları: Bazı tarımsal uygulamalar küresel iklim değişiminin nedenleri arasında yer alır. Pi-
rinç tarımı yapılan suya doygun bataklık arazilerde bakteriler, karbondioksitten 20 kat daha etkili bir sera
gazı olan metanı üretir. Tarımda kullanılan azotlu gübrelerin önemli bir kısmı azot oksit olarak atmosfere
karışır (Görsel 2.5). Tarım alanlarındaki bitki kalıntılarının yakılmasıyla (anız yakılması) karbondioksit
açığa çıkar (Görsel 2.6). Ayrıca sığır ve koyun yetiştiriciliği de metan gazının atmosfere salınmasına neden
olur.

Görsel 2.5: Pirinç tarlaları ve gübre kullanımı sera gazları- Görsel 2.6: Tarlalardaki bitki artıklarının yakılmasıy-
nın atmosfere salınımına neden olur. la karbondioksit açığa çıkar.

Şehir Isı Adası: Sera gazları kadar güçlü bir etkisi olmamakla birlikte şehirleşme de küresel ısınmada rol
oynar. Şehir ısı adası; bir şehrin, çevresindeki kırsal alanlara göre daha sıcak olmasıdır. Şehirlerin beton ve
asfalt yüzeylerle kaplı olması, bitki ve toprak örtüsünün zayıf olması, havadaki asılı taneciklerin (partikül)
fazla olması şehirleri güneş enerjisinin daha çok soğurulduğu, sıcaklık ortalamalarının fazla olduğu ısı ada-
larına dönüştürmüştür. Bununla birlikte yerleşim planlarının rüzgârların geçişine ve hava dolaşımına izin
vermemesi şehirlerin serinlemesini de engellemektedir.

Atıklar: Sanayileşme ve tüketim artışı ile birlikte gittikçe artan miktarda atık üretilmektedir. Çöplerin gö-
mülmesi veya yakılmasıyla açığa çıkan gazlar da küresel ısınmaya neden olmaktadır (Görsel 2.7).

Görsel 2.7: Çöp depolama
alanlarından atmosfere sera
gazı olan metan salınır.

33