Page 8 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

Yeryüzü şekillerinin çok eğimli olduğu alanlar da
yerleşmek için tercih edilmez (Görsel 2.12).
Ekvator çevresi yıl boyunca sıcak ve nemlidir.
Dünyanın diğer bölgelerinde deniz seviyesine yakın
alanlarda yoğunlaşan yerleşmeler Amazon ve Kongo
havzalarında 1.500 m’den yüksek kesimlerde daha
yaygındır. Amazon ve Kongo havzalarında yüksekle-
re çıkıldıkça iklim şartları yerleşme için daha elverişli
hâle gelir. Buna bağlı olarak yerleşme sayısı artar (Gör-
sel 2.13).
Bataklıklar, yerleşmeleri sınırlandıran doğal bir en-
Görsel 2.12: Eğimli kesimler yerleşmeyi sınırlandırır geldir. Değişik zamanlarda bataklıklar kurutulup yer-
(Leh-Hindistan). leşme ve ekonomik faaliyet alanı hâline getirilmiştir.
Ancak doğal dengenin korunabilmesi için bataklıklar korunmalıdır (Görsel 2.14).

Görsel 2.13: Aşırı sıcak ve nem Ekvator çevresinde yerleşmeleri Görsel 2.14: Bataklık alanları ekolojik denge için önemli olsa
sınırlayan etmenlerdir (Amazon ormanları-Brezilya). da yerleşmeleri sınırlayan bir faktördür (Florida-ABD).
Çöller ise su kaynakları yetersiz olduğundan yerleşmeye uygun değildir. Su, canlılar için hayati öneme
sahip unsurlardan birisidir. Çölde yağış azlığının yanında yağışların düzensiz oluşu da yerleşmeyi zorlaştırır.
Çünkü genellikle çöllerde yağmurun
ne zaman yağacağı belli değildir. Ör-
neğin Sina Yarımadası’ndaki gibi bazı
çöllere yıllarca hiç yağmur yağmaz.
Çöllerdeki vahalarda suyun yetebildi-
ği oranda yerleşmeler görülse de bun-
ların sayısı azdır (Görsel 2.15).
Yerleşmelerin kuruluş ve gelişme-
sinde doğal etkenlerin yanında beşerî
faktörler de etkili olmuştur. Ulaşım, bir
yerleşmenin gelişmesi için en önem-
li beşerî unsurlardandır. Ayrıca tarım,
sanayi, ticaret, turizm, madencilik, or-
Görsel 2.15: Zorlu doğal koşulları nedeniyle çöl alanları çok seyrek nüfuslanır mancılık ve balıkçılık gibi ekonomik
(Huacachina-Peru). faaliyetlerin geliştiği alanlarda yerleş-
meler yoğunlaşır. İş imkânlarının fazla olduğu yerleşim merkezleri iç ve dış göçler ile hızla gelişir. Savaşlar,
ihtilal, güvenlik gibi nedenler ile oluşan göçler de yerleşmelerin kuruluş ve gelişmesini etkilemektedir.

156 BEŞERÎ SİSTEMLER