Page 12 - Coğrafya 9 | 2.Ünite
P. 12
Dağınık Yerleşmeler
Dağınık yerleşmelerde evler birbirinden uzak inşa edilir. Bazen evlerin arasında birkaç yüz metre hatta daha
fazla mesafe olabilir. Dağınık yerleşme; su kaynağının bol, arazinin engebeli, tarım alanlarının küçük parçalar
hâlinde ve birbirinden uzak, ulaşımın zor olduğu alanlarda sıkça görülür. Ülkemizde özellikle Kuzey Anadolu
Dağları’nın kuzey yamaçlarında dağınık yerleşmeler yaygındır (Görsel 2.18).
Beşerî faaliyetler de dağınık yerleşmeye neden olabilir. Verimli tarım alanlarında insanlar, kendi tarlalarının
kıyısına geçici ya da sürekli meskenler yaparak dağınık yerleşmeler oluşturabilirler ( Görsel 2.19).
Görsel 2.18: Doğal koşulların etkisiyle oluşan dağınık dokulu Görsel 2.19: Ekonomik faaliyet etkisiyle oluşan
kırsal yerleşme (Trabzon) dağınık dokulu kırsal yerleşme (Tayland)
Yerleşmeler bulundukları arazinin özellikleri, yürütülen ekonomik faaliyetler ve kültürel özelliklere bağlı
olarak çeşitli geometrik şekillere sahip olabilirler. Bunların başında çizgisel ve dairesel yerleşmeler gelir. Bunun-
la birlikte meskenler bazen tam bir geometrik şekle sahip olmayan yerleşmeleri de oluşturabilir.
Çizgisel Yerleşmeler
Meskenlerin sıra hâlinde bulunduğu yerleşmelere çizgisel yerleşme denir. Çizgisel yerleşmeler genellikle
akarsu vadisi ya da yol boyunca sıralanan evlerin oluşturduğu yerleşmelerdir (Görsel 2.20).
Dairesel Yerleşmeler
Düz arazilerde, yerleşmenin her yöne kolayca gelişmesi sonucunda oluşan yerleşmelerdir (Görsel 2.21).
Görsel 2.20: Çizgisel yerleşme Görsel 2.21: Dairesel yerleşme (Çekya)
160 BEŞERÎ SİSTEMLER
