Page 15 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

C TÜRKİYE’DE YERLEŞMELER

Konuya Başlarken
1. Türkiye’de yerleşmelerin dağılışı düzenli midir? Açıklayınız.
2. Türkiye topraklarının ilk yerleşmelerin kurulduğu alanlardan biri olmasında etkili olan faktörler
nelerdir? Açıklayınız.

TÜRKİYE’DE YERLEŞMELERİN DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Türkiye; elverişli iklimi, verimli toprakları, bol su kaynakları ile çok eskiden beri insanların yerleştiği alanlar-
dan biridir. Konum özelliklerinin etkisi ile geçmiş dönemlerden itibaren farklı kültürlerin karşılaşma alanı olmuş-
tur. Farklı kültüre sahip topluluklar Anadolu’da kültürlerin etkileşimine zemin hazırlamış ve gelişimini hızlandır-
mıştır.
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yerleşmeler dengeli dağılmamıştır. Doğal ve beşerî faktörler, yerleşmelerin
dağılışında etkili olmuştur.
Türkiye’de yerleşmelerin dağılışında en önemli doğal faktör iklimdir. Ülkemizde çeşitli iklim özellikleri görül-
mekte ve her iklim, insanları farklı biçimde etkilemektedir. İklimin tarım ve hayvancılık gibi ekonomik faaliyetleri
kolaylaştırdığı alanlarda yerleşim birimleri fazladır. Bu nedenle ülkemizde yerleşmeler deniz kıyılarında yoğun
olup, yükseklik arttıkça yerleşme yoğunluğu azalmaktadır. Dağların yüksek kesimleri; sıcaklığın azalması, eğimin
artması, ulaşımın zor olması gibi nedenlerden dolayı yerleşmeye uygun değildir. Genel olarak ülkemizde sürekli
yerleşmeler 2.000-2.200 metrenin altında görülür ancak güney kıyılarımızda 2.500 metreye kadar çıkabilir. Türki-
ye’de 2.000-2.500 metreden yüksek kesimler yaz mevsiminde yaylacılık faaliyetlerinde kullanılır. Ayrıca yüksek
kesimlerde madencilik, turizm gibi faaliyetler nedeniyle yerleşmeler kurulsa da sayıları fazla değildir.

coğrafi uygulama

Aşağıdaki tabloda yerleşme yerinin belirlenmesinde etkili olan doğal ve beşerî faktörler verilmiştir.

Doğal Faktörler Beşerî Faktörler

1. Yeryüzü Şekilleri 1. Tarım
• Dağların uzanış yönü
• Eğim 2. Göçler
• Bakı
• Yükselti 3. Ulaşım
2. İklim 4. Ekonomik Nedenler
• Yağış (Yer altı kaynakları,
• Sıcaklık sanayi, turizm, ticaret
vb.)
3. Su Kaynakları

4. Bitki Örtüsü
5. Toprakların Verimliliği

Tablodan faydalanarak aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
1. Yaşadığınız yerleşim biriminin kurulmasında hangi doğal ve beşerî faktörler etkili olmuştur?
2. Yaşadığınız yerleşim merkezi dışında Türkiye’nin neresinde yaşamayı tercih ederdiniz, yaşamak istediğiniz yerleşme-
yi seçmenizde hangi doğal ve beşerî unsurlar etkili olurdu? Arkadaşlarınız ile paylaşınız.

BEŞERÎ SİSTEMLER 163