Page 14 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

Şehirler genellikle sanayi faaliyetlerinin yoğun ol-
duğu yerleşmelerdir. Böylece sanayinin geliştiği yer-
leşmeler insanlar için yeni iş imkânları oluşturur. Sa-
nayinin geliştiği bu tip yerleşmeler, iş imkânları fazla
olduğu için insanları kendine çekmiş ve hızla nüfuslan-
mıştır. Sanayi faaliyetlerinin yüksek gelir sağlaması ile
hızla şehirleşme gerçekleşmiştir. Sanayileşme nedeniy-
le şehirleşmenin başladığı ilk ülke İngiltere olmuştur.
Dünyanın diğer alanlarında da genellikle sanayileşme
Görsel 2.24: Zonguldak sanayi faaliyetlerinin geliştiği bir ile şehirleşme eş zamanlı gelişmiştir (Görsel 2.24).
şehirdir.
Ulaşım, yerleşmelerin dağılışını ve gelişmesini et-
kileyen önemli faktörlerdendir. Günümüzde olduğu gibi geçmişte de ulaşım imkânlarının iyi olduğu yerleşmeler
gelişerek şehirlere dönüşmüştür. Kara, demir ve hava yollarındaki gelişmeler ile ulaşım araçlarındaki teknolojik
gelişmeler şehirlerin ticaret alanını genişletmiştir. Önceleri yakın çevrede yaşayanların ihtiyaçlarını karşılamak
için üretim yapan kuruluşlar ticaret alanlarını genişleterek büyümüş, bu durum istihdamı artırarak şehirlerin geliş-
mesini ve büyümesini sağlamıştır (Görsel 2.25).
Turizm faaliyetlerinin yaygınlaşması da yerleşme-
lerin kurulup gelişmesine olumlu katkı sağlar. Turizm
faaliyetlerin geliştiği yerleşmelerde mevsime göre nü-
fus sayısı büyük oranda değişir (Görsel 2.26).

Görsel 2.25: İstanbul bir ulaşım şehridir.
Etrafındaki yerleşmelere göre çekim alanı oluşturan
yerleşmeler eğitim imkânı açısından gelişir. Eğitim ile şe-
hirleşme arasında karşılıklı bir ilişki vardır. Eğitim imkân-
ları arttıkça şehir daha fazla insanı kendine çeker. Eğitim
seviyesi arttıkça yeni iş olanakları ve fırsatlar ortaya çıkar.
Bütün bunlar yerleşmelerin gelişmesine katkı sağlar. Sos-
yal faaliyetlerin geliştiği yerleşmeler, tiyatro ve sanatsal Görsel 2.26: Antalya bir turizm şehridir.
aktivitelere katılmak isteyen insanlar için çekim merkezi
oluşturur. Bu merkezlere gelen nüfus, şehirleşmeyi hızlan-
dırır (Görsel 2.27).
Madenlerin işletilmesi eski yerleşmelerin gelişmesini
sağladığı gibi yeni yerleşmeler kurulmasını da sağlamış-
tır. Maden işletmelerinin çevresinde yeni iş imkânlarının
ortaya çıkmasıyla yerleşmeler kurulup gelişir. Madenlere
bağlı yerleşmeler çevre durumuna göre maden işletmesi-
nin kapanması ile önemini kaybedebilir (Görsel 2.28).

Görsel 2.27: Eskişehir bir eğitim şehridir.

Görsel 2.28: Karadeniz Ereğli
madenciliğe bağlı olarak gelişmiş
bir şehirdir.

162 BEŞERÎ SİSTEMLER