Page 18 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

Yapılan araştırmalara göre Şanlıurfa
yakınlarındaki Göbeklitepe ülkemizde bi-
linen en eski yerleşmelerden olup yaklaşık
12.000 yıl öncesine tarihlendirilmektedir.
Kültür bitkilerinin yetiştirilmediği ve kap
kacak üretimine başlanmadığı dönemde
Göbeklitepe mabet olarak kurulup geliş-
miştir. Göbeklitepe Şanlıurfa’nın 15 km
kadar güneybatısında Örencik Mahallesi
yakınlarındadır (Görsel 2.34).
Göbeklitepe’de dört dairesel yapı or-
taya çıkarılmış, toplamda 16 dairesel yapı
olduğu tespit edilmiştir. Ortaya çıkarılan
yuvarlak ya da oval yapıların çapı 10-30 Görsel 2.34: Göbeklitepe (Şanlıurfa)
metre arasında değişmektedir. Boyları 3 ila 6 metre arasında 200 kadar büyük sütundan 50 kadarı çıkarılmıştır.
Ağırlıkları 40 ile 60 ton arasında bulunan sütunların üzerinde aslan, boğa, yılan gibi tasvirlere rastlanmıştır. Henüz
insanların yerleşik hayata geçmediği bu dönemde organize olmaları ve böyle bir yapı inşa etmeleri, kültürel açıdan
belli seviyeye ulaştıklarını göstermektedir.

OKUMA PARÇASI

TÜRKİYE’DE TARİH ÖNCESİ YERLEŞMELER

Türkiye’de 1.000 kadar höyük yerleşmesi larında Fikirtepe, Çorum yakınlarında Büyük
tespit edilmiştir. Höyük yerleşmeleri Konya Göllücek, Samsun yakınlarında İkiztepe yer-
Ovası çevresinde ve Suriye sınırına yakın leşmeleri Anadolu’nun tamamen yerleşmeye
yerlerde daha fazla görülür. Tarımın yaygın- açıldığını ortaya koymaktadır. Tunç ve Demir
laşması ile birlikte Anadolu’nun hemen her ye- Çağı’nda Anadolu’da yerleşmeler büyümüş,
rinde yerleşmeler kurulmuştur. Günümüzden ticaret gelişmeye başlamış, idareci sınıf orta-
5.000-7.000 yıl öncesinde (Kalkolitik Dönem) ya çıkmış, yerleşmeler şehirlere dönüşmeye
Mersin yakınlarında Yümüktepe, İzmir’de başlamıştır.
Bayraklı, Çanakkale’de Truva, İstanbul yakın- Bu kitap için hazırlanmıştır.

166 BEŞERÎ SİSTEMLER