Page 19 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

Göbeklitepe’den sonra Anadolu’da ilk köy tipi yerleşmeler günümüzden 7.000-10.000 yıl öncesine rastlar.
Neolitik dönemde yerleşmeler Göller Yöresi, Konya Ovası ve Tuz Gölü çevresindeki verimli toprakların yakın-
larında yoğunlaşmıştır. Neolitik Dönem’in en önemli yerleşmelerinden biri de Çatalhöyük’tür.
Çatalhöyük, Konya’da Çumra ilçesinin
11 km kuzeyinde yer alır. Verimli toprak-
lara sahip Çumra Ovası’nın Çarşamba Suyu
kıyısında kurulmuştur. Buraya yerleşen in-
sanlar tarımsal faaliyetlerin yanında avcılık
yapmayı da sürdürmüşlerdir. MÖ 6.200 ve
5.200 yıl öncesine tarihlenen Neolitik Çağı
temsil eden en önemli yerleşmelerden biri-
dir. Karasal iklimin hüküm sürdüğü alana
yerleşilmesi bu dönemdeki insanların doğal
ortamın etkilerinden kısmen korunabildikle-
rini göstermektedir (Görsel 2.35).
Çatalhöyük’te evler kare şeklindeki oda-
lardan oluşur ve düz damlıdır. Burada ev-
Görsel 2.35: Çatalhöyük (Konya) lerin arasında sokak bulunmaz, arı kovanı
tarzındaki evlere merdiven ile damlardan girilir. Evlerin içinde ocak ve seki yer alır. Evler ve ibadethaneler aynı
yapıda olup kare planlıdır. Duvar resimleri ile süslenmiş 40 kadar ibadethane bulunması, buranın büyük ve dinî
bir merkez olduğunu düşündürmektedir.
Çatalhöyük’te yapılan çalışmalarda toprak kapların kullanıldığı anlaşılmaktadır. Hâlâ araştırmaların devam
ettiği alanda 18 kültür katı tespit edilmiştir.
MÖ 5.000 yıllarından sonra tarımdaki gelişmeler ile birlikte Türkiye’nin güney, batı, kuzey kıyıları ile birlik-
te iç kesimlerinde de yerleşmelerin sayısı artmıştır.
Anadolu’da önemli yerleşmelerden birisi de Alacahöyük’tür. Çorum ilinin Alaca ilçesi yakınında bulun-
maktadır. Anadolu’da Tunç Çağı’na ait en önemli yerleşmelerden biridir. Günümüzden 5.000 (MÖ 3.000) yıl
öncesine uzanan tarihe sahip olmakla bir-
likte MÖ 1600 yıllarında Hititlerin başkenti
olmuştur. Başkent olduktan sonra hızla ge-
lişmiş ve MÖ 13. yüzyılda saray ve tapınak-
ların yer aldığı 2 km çapında bir yerleşmeye
dönüşmüştür (Görsel 2.36). Kazılarda elde
edilen eserler arasında seramikler, silahlar,
kült objeler, yazılı belgeler vardır. Kil tab-
letler üzerine yazılan belgeler kral mührü
taşımakta olup kronolojiye göre sıralanmış-
tır. Kral mezarlarında altın ve gümüşle kap-
lanmış tunçtan heykelcikler bulunmuştur.
Alacahöyük’te bulunan kil tabletler burada
devlet yapılanması hakkında geniş bilgi ver-
Görsel 2.36: Alacahöyük (Çorum) mektedir. Devlet organları oluşmuş ve arşiv
tutulmuştur. Madenlerin işlenmesi de bu dönemdeki diğer topluluklara göre gelişmiş bir medeniyet seviyesine
ulaştıklarını göstermektedir.
Araştırmalara göre Türkiye’de yerleşme günümüzden yaklaşık 500.000 yıl öncesinden başlamış ve kesintisiz
günümüze kadar devam etmiştir. Anadolu’da medeniyetler kurup tarihin sayfalarında yerini alan Hititler, Urar-
tular, Frigyalılar, İyonlar, Romalılar en fazla bilinenleridir.

BEŞERÎ SİSTEMLER 167