Page 16 - Coğrafya 9 | 4.Ünite

ARAŞTIRMA

Denizlerde ve okyanuslarda yaşayan canlı türleri de karasal kökenli canlılar gibi biyosferin parçalarıdır.
İnsanların deniz ve okyanuslardaki canlı yaşamını nasıl etkilediğini araştırınız.

OKUMA PARÇASI

KIZILDERİLİ REİSİ SEATTLE’IN ABD BAŞKANI FRANKLIN’E MEKTUBU

… koklamasını öğrenmelisiniz, onu korumalısınız
Beyaz adam, anası dünyaya ve kardeşi ve kutsal tutmalısınız. Bu kokuya beyaz ada-
gökyüzüne sanki satın alınabilen veya yağ- mın bile gereksinmesi vardır.
ma edilebilen bir mal gibi, koyunlara ve parlak Toprağımızı almak önerinizi düşünece-
boncuklara davrandığı gibi davranır. Onun bu ğiz. Eğer kabul etmeye karar verirsek bir ko-
iştahı ve hırsı bir gün dünyayı yiyip bitirecek şulumuz olacak: Beyaz adam bu toprağın
ve geriye sadece çorak bir çöl bırakacaktır. Bil- hayvanlarına kardeşleri gibi davranacak…
miyorum, bizim yollarımız sizinkilerden farklı. Kızılderililer sizin yollarınızı, sizin adetlerinizi
Sizin kentlerinizin gürültüsü bile Kızılderili’nin anlamazlar. Çayırlarda çürüyen binlerce bufa-
gözlerine acı verir. Beyaz adamın kentlerinde lo gördüm!.. Beyaz adamın, geçerken dumanlı
sakin yer yoktur. Orada bahar gelince yaprak- demir attan vurup bıraktığı ve ne amaçla öldür-
ların açılışını veya böceklerin kanat seslerini düğünü hâlâ anlayamadığım binlerce bufalo..
dinleyecek yer bulunmaz. Ama bu belki de be- Ben vahşiyim ve dumanlı demir atın bufalodan
nim vahşi olduğumdan ve anlamadığımdandır. nasıl önemli olabileceğini anlayamıyorum!.. Ve
Çünkü takırtı bizim kulaklarımıza bir hakaret biz vahşi olduğumuzdan bufaloyu yalnız aç
gibi gelir. İnsan eğer bir kuşun yalnız başına kalmamak için öldürürüz. Hayvanlar olmadan
ağlayışını veya su birikintisi etrafında tartışan insanlar nedir ki? Eğer bütün hayvanlar yok
kurbağaların seslerini dinleyemezse, yaşamın olsaydı insan ruhu o büyük yalnızlığa daya-
ne anlamı kalır? Ben Kızılderiliyim… Bunlar- namaz ölürdü. Ayakları altındaki toprakların,
dan başkasını anlayamam. büyük babalarımızın külleri olduğunu çocukla-
Bir Kızılderili, su birikintisi üzerine vuran rınıza öğretmelisiniz. Toprağın, akrabalarımı-
rüzgârın yumuşak sesini, yağmurun temizliği- zın yaşamlarıyla dolu olduğunu çocuklarınıza
ni, çam kokulu rüzgârı her şeye yeğler. Hay- söyleyiniz. Böylece toprağa saygı duyarlar.
vanlar, ağaçlar, insanlar, hepsi aynı nefesi, Bizim çocuklarımıza öğrettiğimizi, siz de
aynı havayı paylaşır. Hava Kızılderililer için kendi çocuklarınıza öğretin: Dünya anamızdır.
çok kutsaldır. Aldığı nefes, beyaz adamın dik- Dünyaya ne kötülük olursa oğullarına da aynı
katini çekmiyor gibi. Beyaz adam, öleli uzun kötülük olur. Eğer insanlar yere tükürürlerse
günler olmuş ve kötü kokuyla uyuşmuş gibidir. kendi yüzlerine tükürürler. Biz bunları biliyoruz.
Ama eğer size toprağımızı satarsak havanın Dünya insanlara ait değildir. İnsanlar dünyaya
bizim için çok değerli olduğunu hatırlamalısı- aittir. Bütün her şey, aileyi bağlayan kan bağı
nız. Unutmamalısınız ki hava sağladığı tüm gibi, birbirine bağlıdır.
yaşamla aynı ruhu taşır. Büyük babamıza ilk …
nefesi veren rüzgâr, onun son soluğunu da Çevre Sorunları Bağlamında Kızılderili
kabul etmiştir ve aynı rüzgâr çocuklarımıza Çevre Anlayışı
yaşam ruhunu verir. Eğer size toprağımızı sa- Prof.Dr. Cemal YALÇIN
tarsak çayırlardaki çiçeklerden tad alan rüzgârı

208 ÇEVRE VE TOPLUM