Page 30 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

Yeni Çağ’da Türk ve Müslüman bilim insanlarının haritacılık
alanındaki çalışmaları, Orta Çağ’daki gibi hızlı ivme ile devam et-
miştir. Yeni Çağ’da İslam dünyasında haritacılık alanında çalışma
yapan bilim insanları şunlardır:
Mürsiyeli İbrahim: 1461’de Trablusgarp’ta çizdiği Akdeniz ha-
ritası zamanın en doğru haritalarındandır. Haritada Akdeniz, Ege
Denizi, Batı Avrupa kıyıları ve İngiliz Adaları; Piri Reis’ten yaklaşık
50 yıl önce mükemmel doğruluk ile çizilmiştir.

Ali Macar Reis: 1567’de yedi haritadan oluşan bir atlas oluştur-
muştur. Çizimini yaptığı haritalar; Karadeniz, Doğu Akdeniz, İtalya,
İber Yarımadası, İngiliz Adaları, Avrupa’nın Atlantik kıyıları, Ege
Denizi, Yunanistan ve dünya haritalarıdır.
Piri Reis: Asıl adı Ahmed Muhiddin Pirî'dir. Çizdiği iki dünya
haritası ve Kitab-ı Bahriye adlı eseri ile dünya kartoğrafya tarihi
içerisinde çok önemli bir yere sahiptir.

Kâtip Çelebi: Cihannüma adlı eserinde çeşitli yerlerin fiziki ve
beşerî coğrafya özellikleri hakkında çok detaylı bilgiler vermiştir.
Eserinde 27 tane harita bulunur. Hint Okyanusu ve Çin Denizi’nin
haritasını da çizmiştir.

Okuma Metnİ
PİRİ REİS daları; Atlas Okyanusu, Güney
Piri Reis (1465-1554); eşsiz Amerika ile Orta Amerika’nın
bir kartoğraf, deniz bilimci ve bilinen kısımları; Florida ve
denizcilik tarihinde derin izler Antiller yer almaktadır. Piri Reis,
bırakmış bir kaptandır. Piri Reis, çizimlerin yanı sıra başta kendi
Osmanlının deniz üslerinden biri ismi olmak üzere ilgili yerlerin
olan Gelibolu’da doğdu. Kaptan-ı özelliklerini, ne zaman ve kim
Derya olan amcası Kemal Reis tarafından keşfedildiğini, haritayı
ile daha çocuk denecek yaşta çizerken hangi haritalardan fay-
birçok denizi dolaşma fırsatı bul- dalandığını belirten çeşitli açık-
du ve çok sayıda sefere katıldı. lamaları da haritasına eklemiştir.
Bu seferler Piri Reis için yerine Parşömen üzerine renkli çizilen
getirilmesi gereken birer görev harita; çeşitli bölgelere ayrılmış,
olmanın yanı sıra ileride yazacağı her bölge ile ilgili bilgi verilmiş
kitaplar ve çizeceği haritalar için ve o bölgede yaşayan ve yetişen
de eşine az rastlanır bilgi kaynak- ilginç hayvanların ve bitkilerin
ları niteliğindeydi. resimleri de çizilmiştir. Dağlar,
Piri Reis tarafından çizilmiş nehirler, denizler, denizlerin
Dünya haritasında Atlas Okyanu- kumlu sığ yerleri ve görülmeyen
su’nun iki yakasını ihtiva edecek kayalık kısımlar da gösterilmiştir.
şekilde Batı Afrika kıyıları; Asor, (Komisyon tarafından
Kanarya ve Yeşilburun Takıma- düzenlenmiştir)

Düşünelim-Tartışalım
Piri Reis’in haritacılık alanında yapmış olduğu çalışmalar ve orta-
ya koyduğu eserler Osmanlının denizcilik alanında gelişimine ne tür
katkılar sağlamıştır? Tartışınız.

76
ı ı| |ı ı