Page 85 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

D) TÜRKİYE’DE İKLİM

Konuya Başlarken
Türkiye’de kısa mesafede birbirinden farklı iklim özellikleri görülür. Hatta bir kıtanın tamamın-
da yaşanabilecek kadar çok iklim farklılıklarının görüldüğü Türkiye için Küçük Asya nitelendirilme-
si yapılır. Türkiye’de doğal ortamı doğrudan etkileyen iklim koşulları, beşerî ortamda da çeşitliliğe
neden olmuştur.
1. Türkiye’de iklim çeşitliliğinin sayıca fazla olmasında etkili olan faktörler neler olabilir?
2. Yaşadığınız yerde etkili olan iklimin genel özellikleri nelerdir?

Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler

Türkiye’nin iklim özelliklerinin ortaya çıkmasında; Ekvator’a
göre bulunduğu yarım küre, orta kuşakta yer alması, yarımada ül-
kesi olması, dağlarının kıyıya uzanış doğrultusu, yükselti, çevresin-
deki basınç merkezleri gibi faktörler etkili olmuştur (Şema 1.10).
TÜRKİYE'DE İKLİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Mutlak Göreceli
Konumuna Bağlı Konumuna Bağlı
Faktörler Faktörler

Kuzey Yarım Yer şekilleri
Küre’de yer alması
Eğim
Yükselti
Orta kuşakta yer
Bakı etkisi
alması Denize göre
konum
Dağlarının kıyıya
Çevresindeki
uzanış doğrultusu
basınç merkezleri
ve rüzgârlar
Şema 1.10: Türkiye'de iklimi etkileyen faktörler
Türkiye, mutlak konumu itibariyle Akdeniz iklim bölgesinde yer
alır. Ancak Türkiye’nin göreceli konumuna bağlı etkenler, Türkiye’de
iklimi etkileyen faktörlerin de çeşitlilik göstermesine neden olur. Yani
Türkiye’nin genelinde Akdeniz iklim koşullarının hâkim olması ge-
rekirken farklı alanlarında farklı özelliklere sahip iklim tipleri ortaya
çıkmıştır. Örneğin Ege kıyılarında Akdeniz iklimi etkili olurken iç ke-
simlere doğru gidildikçe deniz etkisinden uzaklaşılması ve yükselti-
nin artması gibi etkenler nedeniyle step iklimine geçilmektedir.
Türkiye, orta kuşak ülkesi olması nedeniyle yıl içinde dört mevsimi
belirgin olarak yaşar. Ancak göreceli konumuna bağlı faktörlerin etki-
siyle dört mevsimin özellikleri farklı iklim bölgelerinde aynı şekilde
yaşanmaz. Örneğin Akdeniz ikliminin etkili olduğu Hatay’da yaz mev-
simi koşulları ile Kars’taki yaz mevsimi koşulları aynı değildir.
Düşünelim-Tartışalım
İnsanlar, Antalya kıyılarında serinlemek için denize girdiği anda
Erzurum-Kars Platosu’nda soğuktan korunmak için kalın kıyafetlere
ihtiyaç duyar. Sizce Türkiye’de iklim özelliklerinin yöreden yöreye
farklılıklar göstermesinde etkili olan faktörler nelerdir? Tartışınız.

131
ı ı| |ı ı