Page 86 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

Türkiye’de İklim Elemanları

Türkiye’deki iklim elemanları (sıcaklık, basınç ve rüzgârlar,
nemlilik ve yağış) Türkiye'nin hem mutlak konumundan hem de
göreceli konumundan etkilenir.
Sıcaklık

Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de olduğu için sıcaklık ortalamaları-
nın en yüksek değeri genelde temmuz ayındayken en düşük değeri
ise ocak ayındadır.
Türkiye’nin güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe enlem etkisi-
ne bağlı olarak sıcaklığın düzenli olarak azalması beklenir. Ancak
sıcaklık göreceli konumuna bağlı faktörlerin etkisiyle güneyden
kuzeye gidildikçe düzenli olarak azalmaz. Türkiye’nin batısından
doğusuna doğru gidildikçe denizden uzaklaşılması ve yükseltinin
artması gibi faktörlerin etkisiyle sıcaklık ortalamalarında belirgin
değişimlerin yaşandığı gözlemlenir.
Türkiye’nin çevresindeki basınç alanları sıcaklığı etkileyen
önemli bir faktördür. Örneğin Sibirya Termik Yüksek Basıncı’nın
bulunduğu alandaki soğuk hava kütlesi, ocak ayında rüzgârların
etkisiyle Türkiye’ye kadar ulaşır. Türkiye’de bu hava kütlesinin et-
kili olduğu alanlarda sıcaklık azalır.
Türkiye’de yer şekillerinin de sıcaklığa etkisi vardır. Örneğin
Toros Dağları'nın güney yamacında bakı etkisiyle güneşlenme sü-
resinin daha uzun olması bu dağların güney yamacındaki sıcaklı-
ğın kuzey yamacına oranla daha yüksek olmasında etkili olur.
Türkiye’de deniz etkisinden uzaklaşılması ve yükselti etkisiyle
iç kesimlere gidildikçe nem oranı azalır. Bu nedenle sıcaklık fark-
ları artar.
Ders İçi Çalışma

Aşağıdaki haritada, yaklaşık aynı enlem üzerinde yer alan An-
kara ve Erzurum’a ait yıllık ortalama sıcaklık değerleri verilmiştir.
Ankara’nın ve Erzurum’un sıcaklık ortalamalarının birbi-
rinden farklı olmasının nedeni nedir?

Ankara Erzurum

120C 6,60C

0 200 400 km

132
ı ı| |ı ı