Page 28 - Felsefe 11 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

Metin Analizi

Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.
VAROLUŞÇULUK
İki Türlü Varoluşçu Okul Vardır
Öyledir ama yine de kolayca tanımlanabilir bu öğreti. İşlerin bunca karışması, iki çeşit varoluşçu bulunma-
sından geliyor: Birinci çeşit varoluşçular, Hristiyan varoluşçulardır. Katolik mezhebinden Karl Jaspers’le Gabriel
Marcel de bunlardandır. İkinci çeşit varoluşçular ise tanrıtanımaz varoluşçulardır. Bunlar arasında Heidegger’i,
Fransız varoluşçularını ve beni sayabilirsiniz. Bu iki kolu birleştiren ortak yan, her ikisinin de şu düşünceyi benim-
semiş olmasıdır: “Varoluş özden önce gelir.” İsterseniz buna “Öznellikten hareket etmek gerekir.” de diyebilirsiniz.
...
Varoluş özden önce gelir. İyi ama ne demektir bu? Şu demektir: İlkin insan vardır yani insan önce dün-
yaya gelir, var olur; ondan sonra tanımlanıp belirlenir, özünü ortaya çıkarır.
İnsan Tepeden Tırnağa Sorumludur
Gelgelelim, gerçekten de varoluş özden önce geliyorsa insan ne olduğundan sorumludur öyleyse. İşte
varoluşçuluğun ilk işi de her insanı kendi varlığına kavuşturmak, varlığının sorumluluğunu omzuna yükle-
mektir. Ne var ki biz, “İnsan sorumludur.” derken yalnızca “Kendinden sorumludur.” demek istemiyoruz,
“Bütün insanlardan sorumludur.” demek istiyoruz. Görülüyor ki iki ayrı anlamı var “öznelcilik” sözcüğünün.
Bakıyorum da düşmanlarımız hep bu çifte anlamlılık üzerinde oynayıp duruyorlar. Oysa öznelcilik, bir yan-
dan bireysel öznenin kendi kendini seçmesi, öbür yandan da insancıl öznelliği aşmanın kişioğlunun elinde
olmaması demektir. Varoluşçuluğun derin anlamı bunlardan ikincisinde gizlidir.
Seçiş
“İnsan kendi kendini seçer.” dediğimizde her birimizin kendi kendini seçmesini anlıyoruz bundan. Ama
insan kendini seçerken bütün insanları da seçer. Kendini seçmesi bütün öbür insanları da seçmesi demektir.
Öte yandan bütün insanları seçerken insanoğlu kendini de seçmiş olur. Şöyle ya da böyle olmayı seçmek, bir
bakıma seçtiğimiz şeyin değerli olduğunu belirtmek demektir. Çünkü hiçbir zaman kötüyü seçmeyiz. Hep
iyiyi (iyi sandığımızı) seçeriz. Herkes için iyi olmayan şey, bizim için de iyi olamaz.
J. P. Sartre, Varoluşçuluk

1- Metinde kırmızıyla yazılan kavramlarla ne anlatılmak istenmiştir?

2- Metinde altı çizili yerde belirtilmek istenen düşünce nedir? Açıklayınız.

3- Sarte’ye göre insan özgürlüğe neden mahkumdur?

4- Sartre, Varoluşçuluk düşüncesi ile insanın nasıl yaşaması gerektiğini ileri sürer? Örnekleyerek
değerlendiriniz.

144