Page 28 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

4. ÜNİTE

SIRA SİZDE ÖRNEK
LASER (Lazer) tarafından üre- Bir aynaya, ayna ile 130° açı
tilen ışık 30º açı yapacak şekilde II yapacak biçimde ışın gönderili-
nolu aynaya gönderiliyor. LASER 130° yor.
kısa süreliğine açılıp kapatıldığın-
da üretilen ışık, ayna sistemindeki
üçüncü yansımasından sonra gel- Buna göre ışın aynadan nasıl yansır?
diği yoldan geri dönerek sistemi
terk ediyor.
ÇÖZÜM

N N
I
130°
40° 40°
40°
α 30°
Normal, yüzeye dik olduğundan gelen ışığın normalle yaptığı
açı 40°dir. Normalle 40° açı yapacak şekilde gelen ışın yine nor-
II
Buna göre I ve II nolu ay- malle 40° açı yapacak şekilde aynadan yansır.
nalar arasındaki açı kaç de-
recedir? Düzlem Aynalarda Görüntü Oluşumu

Görsel 4.47’de düzlem aynanın önüne konulan bir cisim görül-
mektedir. Işık kaynağından çıkan ışınlar önce cisme çarparak yansır.
Cisimden yansıyan ışınlar bu kez aynaya çarparak tekrar yansır ve
gözlemciye ulaşır. Gözlemci bu ışınları cismin aynaya göre simetri-
ğindeki özdeş bir cisimden geliyormuş gibi algılar. Böylece cismin
SIRA SİZDE aynadaki görüntüsü oluşur. Bu durum Görsel 4.48’deki gibi nokta-
sal bir kaynağın oluşturduğu su dalgalarının düz bir engelden yansı-
x-y düzlemine paralel yerleştiril- masına benzetilebilir.
miş düzlem aynaya x-z düzlemine
paralel ve aynayla 40° açı yapacak Cisim Görüntü
biçimde bir ışın gönderiliyor.

y
Kaynak

Ayna
Ayna
Engel
x
40° Görsel 4.48: Su dalgalarının engelden
Görsel 4.47: Düzlem aynada görüntü oluşumu
yansıması
Görsel 4.49.a ve 4.49.b’deki gibi bir cismin aynadaki görüntü-
z
Buna göre gönderilen ışının sünü çizebilmek için cismin uç noktalarından en az iki ışın gönderip
geldiği yoldan geri dönecek şe- yansımasını çizmek gerekir. Aynadan yansıyan ışınların uzantılarının
kesiştiği yerde noktaların görüntüsü oluşur. Son olarak noktalar bir-
kilde yansıyabilmesi için ayna leştirilerek cismin görüntüsü elde edilir. Görüntü çizmenin pratik bir
hangi eksende kaç derece dön- yöntemi de vardır. Cismin uç noktalarından aynaya dik çizgiler çize-
dürülmelidir? rek aynı doğrultuda olmak koşuluyla çizilen çizgilerin uzunluğu kadar

daha aynanın arkasına doğru ilerlendiğinde o noktanın görüntüsü-
nün konumuna ulaşılır. Konumu belirlenen noktalar birleştirilerek cis-
min görüntüsü çizilir. Bu yöntem ile görüntü çizimleri Görsel 4.49.c
ve Görsel 4.49.ç’de gösterilmiştir.

214