Page 26 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

4. ÜNİTE

Cisimlerin üstüne düşen ışık, cismin farklı yüzeylerinden dağınık
NOT ALANI yansımaya uğrar. Böylece cisme bakan bir kişiye bazı yüzeylerden
çok ışık gelirken bazı yüzeylerden daha az ışık gelir. Bu da cismin üç
boyutlu olarak algılanmasını sağlar. Yani dağınık yansıma nesnelere
derinlik kazandırarak onların üç boyutlu algılanmasını sağlar.
Işığı yansıtan yüzeyin düz veya kavisli olması oluşan görüntünün
şeklini, özelliklerini ve boyutunu değiştirir. Düz veya kavisli yüzeye
sahip aynalar teleskop, mikroskop, yapay uydu, el feneri, araç farları
vb. birçok cihazda kullanılır.
4.4. DÜZLEM AYNA

Camın bir yüzünün alümin-
yum, gümüş, bakır hatta altın
gibi metallerle kaplanmasıyla
elde edilen bir tarafı mat diğer
tarafı parlak yüzeylere ayna adı
verilir. Aynaların parlak yüzeyi
üstüne düşen ışığı %95-%99
oranında yansıtır. Yansıtıcı yü- Görsel 4.42: Düzlem ayna
zeyi düz olan aynalara düzlem
ayna adı verilir. Düzlem aynalar Görsel 4.42’deki gibi evlerde, bazı
araçların dikiz aynalarında ve teleskop gibi optik düzeneklerde sıkça
kullanılır.
Işığın yansıması tüm yüzeylerde olduğu gibi düzlem aynada da
yansıma kurallarına uygun olarak gerçekleşir. Görsel 4.43’te eşit kareli
düzlemde farklı ışınların düzlem aynada yansımasına örnekler veril-
miştir.

N
Gelen ışın

N
Ayna

Yansıyan ışın

N

N

Görsel 4.43: Işığın düzlem aynadan yansıması
Işığın geliş doğrultusu değiştirilmeden ayna döndürülürse nor-
mal değiştiği için ışığın geliş ve yansıma açısı da değişir. Böylece
gelen ışık doğrultusundan saparak ilk duruma göre daha farklı bir
doğrultuda yansır. Aynanın dönüş yönü ve açısı, yansıyan ışının dö-
nüş yönünü ve sapma açısını belirler.

212