Page 24 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

4. ÜNİTE

NELER ÖĞRENDİK? Görsel 4.35’te yüzey normali olarak Normal
adlandırılan çizgi, yüzeyi dik olarak kes- Gelen ışın Yansıyan ışın
Dalga leğeninde kaynak ta- tiği düşünülen hayali bir çizgidir. Gelen
rafından oluşturulan su dalga- ışın ile normal arasında kalan açıya α β
larının engele çarptıktan sonra gelme açısı, yansıyan ışın ile normal
izlediği yol Şekil I’deki gibi gös- arasında kalan açıya da yansıma açısı
terilmiştir. denir. Işığın yansıması olayında aşağı- α : Gelme açısı
β : Yansıma açısı
daki iki durum gerçekleşir. Görsel 4.35: Işığın yüzeyden
a) Gelme açısı, yansıma açısına eşittir.
Dalga leğeni yansıması
(α = β)
Kaynak
b) Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzey normali aynı düzlemdedir.
Gelen dalga
N
Her yansımada gerçekleşen bu iki duruma yansıma kanunları
α adı verilir. Görsel 4.36’da yansıtıcı yüzeye farklı doğrultularda gelen
α ışınların yansımaları gösterilmiştir.
Engel
Yansıyan
dalga N N
α α β β

N N
Şekil I
θ θ
Işığın da bir dalga olduğu bi-
lindiğine göre ışığın yansımasını
su dalgalarında yansıma ile iliş-
kilendirerek Şekil II’deki düz bir Görsel 4.36: Farklı doğrultularda yüzeye gelen ışınların yansıması
yüzeye gönderilen ışığın yüzey-
den yansıdıktan sonra izleyeceği Kaynaktan çıkan ışık ışınları temas ettiği her yüzeyden bir miktar
yolu çiziniz. yansır. Cisimlerden yansıyarak gözlemciye ulaşan ışınlar o cismin
görülmesini sağlar. Işığın hiç olmadığı veya yansımanın gerçekleş-
mediği bir ortamda görme olayı da gerçekleşmez. Gece yarısı ka-
N
ranlık bir odada veya karanlık bir sokakta az da olsa görebilmemizin
Gelen ışın
nedeni bulunduğumuz ortamda az da olsa ışık bulunması ve bu
ışığın cisimlerden yansıyarak gözümüze ulaşmasıdır. Bu ışık; bazen
camdan, kapı aralığından, anahtar deliğinden bazen de yıldızlardan,
38° Ay’dan, sokak lambasından sü-
zülen ışıktır.
Yüzey
Işınlar bazen hem cismin ken-
disinden hem de yansıtıcı bir yü-
Şekil II
zeyden yansıyarak görüntü oluş-
turur. Görsel 4.37’deki dağdan
ve ağaçlardan yansıyan ışınlar
doğrudan göze ulaşarak ilk gö-
rüntüyü oluştururken ışınların bir Görsel 4.37: Durgun suda oluşan görüntü
kısmı da suda yansıyarak ikinci
görüntüyü oluşturur.
Su durgunsa oluşan görüntü
cisme tıpatıp benzer. Ancak su
biraz dalgalıysa sudaki görüntüler
Görsel 4.38’deki gibi gerçeğin-
den daha farklıdır. Bunun sebebi
ışığın farklı özellikteki yüzeylerden
farklı doğrultularda yansımasıdır. Görsel 4.38: Dalgalı suda oluşan görüntü

210