Page 38 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

‣ Tebeşir üretiminde,
‣ Katkı maddesi olarak gıdada,
‣ Sızmaları önlemek için petrol kuyularında,
‣ Demir-çelik sanayisinde ve saf demir elde etmede,
‣ Cam ve seramik üretiminde,

‣ Tarımda asidik toprakların pH’sinin yükseltilmesinde kullanılır.

Amonyum Klorür (NH Cl)
4
Halk arasında nişadır olarak bilinir (Görsel 3.33). Amonyak ve hidrok-
lorik asidin tepkimesi ile oluşur. Asidik bir tuzdur. Suda çok iyi çözünür.
Amonyum klorürün en önemli kullanım alanı gübredir.
Amonyum klorür
‣ Isıtılınca HCI ve NH oluşur. Bu özelliğinden dolayı yüzey temizleyici ola-
3
rak,
‣ Çinko-karbon pillerinde (kuru pil) elektrolit olarak,

‣ Lehimleme ve galvanizleme ile paslanmış kalay metalinden pas çözücü
olarak,
‣ Hayvan yemlemede katkı maddesi olarak,
Görsel 3.33: Nişadır (NH CI)
‣ Şuruplarda balgam söktürücü olarak,
4
‣ Tekstil ve deri sektöründe boya olarak,
‣ Kontraplak üretiminde kullanılır.

b) Asidik, Bazik ve Nötr Tuzların Özellikleri
Tuzlar, genellikle suda tamamen iyonlaşan kuvvetli elektrolitlerdir.
Suda çözünen tuzların bazıları su ile tepkimeye girer. Bir tuzun katyon ya
da anyonunun, su ile tepkimeye girerek kendini oluşturan asit veya bazı
oluşturması çözeltinin pH’sini etkiler.
Kuvvetli asit ve kuvvetli bazdan oluşan tuzlar, nötr olduklarından su ile
tepkimeye girmez. NaNO , NaCl, KI gibi tuzların sulu çözeltileri nötr olup
3
o
pH değerleri 25 C’de 7’dir.
Zayıf asit ve kuvvetli bazdan oluşan CH COONa, NaF, KCN gibi tuzlar
3
suda çözündüklerinde su ile tepkimeye girer. Bu tuzların sulu çözeltile-
o
rinin pH değeri 25 C’de 7’den büyük olduğu için bu tuzlar bazik özellik
gösterir. NaF tuzunun suda iyonlaşması aşağıdaki gibidir.

͢
+
NaF(k) + H O(s) Na (suda) + F¯(suda)
2
+
Oluşan Na katyonu asidik ya da bazik özelliğe sahip değildir. Na iyo-
+
nu suyla tepkime vermezken F¯ iyonu su ile tepkime vererek

F¯(suda) + H O(s) ⇌ HF(suda) + OH¯(suda)
2
OH¯ iyonu oluşturduğu için NaF çözeltisi bazik özellik gösterir. Kuvvetli
asit ve zayıf bazdan oluşan NH Cl, NH NO gibi tuzlar da suda çözündük-
4 4 3
lerinde su ile tepkime verir.

158 159