Page 36 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

a) Bazı Tuzların Özellikleri ve Kullanım Alanları
Görsel 3.29: Yemek tuzu
Görsel 3.30: Çamaşır sodası
156
Tuzlar günlük yaşamda pek çok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Aşağıda bazı tuzların özellikleri ve kullanım alanları verilmiştir.
Sodyum Klorür (NaCl)
Sodyum klorür halk arasında yemek tuzu veya sofra tuzu olarak bilinir
(Görsel 3.29). Nötr bir tuzdur. Suda çok iyi çözünür. Laboratuvar ortamın-
da HCl ve NaOH’ın nötralleşme tepkimesi ile elde edilir.
͢
HCl(suda) + NaOH(suda) NaCl(suda) + H O(s)
2
Sodyum klorür; tuzlu göllerden, denizlerden, okyanuslardan ve kaya
tuzu yataklarından doğal yöntemlerle elde edilebilir.
Sodyum klorür
‣ Gıda endüstrisinde et ve balık saklamada, sebzeleri salamura etmede,
‣ Kışın yolların buzlanmasını önlemede,
‣ NaOH, NaClO ve Cl gazı elde etmede,
2
‣ Alüminyum ve demir metali içeren alaşımların eritilip NaCl’de yüzdürü-
lerek alüminyum ve demir metalleri elde etmede,
‣ Sabun üretiminde,
‣ Yağ emici özelliğinden dolayı atık yağları temizlemede,
‣ İyon değiştirici reçinelerin sertliğini gidermede,
‣ Hayvan derilerini tabaklamada,
‣ Tekstil endüstrisinde,
‣ Kâğıt üretiminde kullanılır.
NaCl vücudun elektrolit dengesini sağlar. Serumlarda izotonik çözelti
olarak kullanılır. Serumlar, %5’lik glikoz ya da %0,9’luk NaCl içeren izoto-
nik çözeltilerdir.
Sodyum Karbonat (Na CO )
2 3
Halk arasında çamaşır sodası olarak bilinir. Sanayide en çok kullanı-
lan tuzlardan biridir (Görsel 3.30). Bazik bir tuzdur ve suda iyi çözünür.
Susuz 1 mol sodyum karbonatın (soda külü), 10 mol su çekerek kristal
hâle gelen Na CO .10H O bileşiğine çamaşır sodası denir.
2 3 2
Sodyum karbonat su ile tepkimeye girerek sodyum bikarbonat ve sod-
yum hidroksit oluşturur.
͢
Na CO + H O NaHCO + NaOH
2 3 2 3
Oluşan NaOH, kirlerdeki yağları çözerek temizleme sağlar.
Sodyum karbonat
‣ Cam üretiminde,
‣ pH düzenleyici olarak hazır gıda üretiminde,
‣ Sert suların yumuşatılmasında,
‣ Mikropları öldürmek için yüzme havuzlarına eklenen klor gazının etki-
sini gidermede,
157