Page 32 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

Lavabo açıcılar (Görsel 3.23) demirden yapılmış borulara zarar ver-
mez. Plastik borular NaOH ile uzun süre temasta kalırsa aşınır. Tıkanan
giderleri açmak için çok miktarda kullanılan NaOH, boruların ek yerlerin-
deki lastik contaları aşındırarak atık su sızıntılarına neden olur. Lavabo
açıcılar kullanıldıktan sonra bol su kullanılarak boruların içindeki KOH
veya NaOH giderilmelidir.
NaOH ve KOH gibi maddeleri gereğinden fazla kullanmak, toprak ve
su kirliliğine yol açarak çevre kirliliği oluşturur. Bu kirlilik canlı hayatı olum-
suz etkiler. Bu tür kimyasal maddeleri aşırı kullanmak insan sağlığına
zarar verir. Bilinçli tüketici olmak, temizlik amaçlı kullanılan maddeleri iyi
tanımak çevre için çok önemlidir.

c) Kireç ve Pas Gidericilerin Seçiminde Dikkat
Görsel 3.23: Lavabo açıcı
Edilecek Hususlar
Temizlik maddeleri (Görsel 3.24) hava, su ve toprak kirliliği oluşturarak
çevremize zarar verir. Mutfak gereçlerinde oluşan kireçlenmeyi ve me-
tal eşyaların paslarını gidermek için kireç çözücü ve pas sökücü temizlik
maddeleri kullanılır. Kireç ve pas çözücü temizlik maddelerinde tuz ruhu
(HCl), sirke ruhu (CH COOH) ve fosforik asit (H PO ) gibi asitler kullanılır.
3 3 4
Bu asitler kullanılırken derişimleri iyi ayarlanmalıdır.
Su boruları kireçlenme nede-
niyle tıkanabilir. Ütü, bulaşık ve
çamaşır makinalarının su ısıtıcı
rezistansları kireçlenerek bu araç-
ların bozulmasına neden olabilir.
Kireçlenmeyi önlemek için yaygın
olarak tuz ruhu kullanılır (Görsel
3.25).
Görsel 3.24: Temizlik maddeleri

Fayans ve bordürlerin temizliği için tuz
ruhu kullanmak genelde zararlıdır. Tuz
ruhu su giderlerindeki metal boruları aşın-
dırarak tamiri zor zararlar oluşturur. Yer
döşemelerinin derz dolgularını aşındırır.
Ayrıca tuz ruhu, musluklardaki kireçleri
çözmek için kullanılırsa muslukların aşın-
masına neden olur. Kireç çözücüler sağlık
açısından çevreye zararlı olabilmektedir.
Tuz ruhu yerine limon tuzu veya sirke kul- Görsel 3.25: Kireç ve pas
lanılarak da pas ve kireç giderilebilir. Böy- çözücü olarak kullanılan
tuz ruhu
lece bu maddelerin zararlı etkilerinden
korunmak mümkün olabilir.

‣ Temizlikte kimyasal maddeler olabildiğince az kullanılmalıdır. Bu mad-
deler atık sularla akarsulara karışarak çevre kirliliği oluşturur.
‣ Temizlik maddelerini aşırı kullanmak sağlımıza zarar verir.

‣ Temizlik maddelerinin aşırısı mutfak eşyalarına, tesisatın yapıldığı atık
su borularına zarar verir.

152 153