Page 37 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

ASİTLER,
BAZLAR VE TUZLAR

‣ İlaç ve diş macunu üretiminde,
‣ Elektrolit sıvı olarak elektrolizde kullanılır.

Sodyum bikarbonat (NaHCO )
3
Halk arasında yemek sodası veya kabartma tozu olarak bilinir (Gör-
sel 3.31). Sulu çözeltisi bazik özellik gösterir. Sağlığa zararı olmayan bir
tuzdur.
NaHCO hem HCl hem de NaOH ile tepkimeye girdiğinden amfoter
3
özellik gösteren bir tuzdur.
͢
NaHCO + HCl NaCl + CO + H O
3 2 2
͢
NaHCO + NaOH Na CO + H O
3 2 3 2
Sodyum bikarbonat
‣ Pasta ve kek hamurlarının kabartılmasında NaHCO ; limon suyu, yoğurt,
3
kakao gibi asidik maddelerle tepkimeye girerek karbon dioksit gazı açı- Görsel 3.31: Yemek sodası
ğa çıkarır. Oluşan karbon dioksit gazı hamuru kabartır.
‣ Sebzelerdeki C vitamini ile tepkimeye girip yumuşama sağlayarak lez-
zeti arttırır.
‣ Diş plaklarını temizleyerek dişleri ağartır.
‣ Koku soğurma (absorbe) özelliğinden dolayı sahaflardaki eski kitaplarda
oluşan küf kokusu NaHCO ile giderilir.
3
‣ Çamaşırlarda kullanılırsa kötü kokuları çıkartır ve çamaşırları yumuşatır.
Ayrıca
‣ Sulu çözeltileri bazik olduğundan pH düzenleyici olarak havuz suları ve
gıdalarda,
‣ Reflü ve mide rahatsızlıklarının tedavisinde,
‣ Bakterileri öldürdüğü için gargara olarak diş çürümelerini önlemede,
‣ Yangın söndürücülerde,
‣ Sert suların yumuşatılmasında,
‣ Kanın pH’sinin yükseltilmesinde,

‣ Katkı maddesi olarak deodorantlarda kullanılır.

Kalsiyum Karbonat (CaCO )
3
Halk arasında kireç taşı olarak bilinir. Mermer ve kayaç-
ların yapısında bulunur (Görsel 3.32). Bazik bir tuzdur. Suda
çok az çözünür. Kalsiyum karbonatın en önemli kullanım ala-
nı inşaat sektörüdür.

Kalsiyum karbonat
‣ Çimento üretiminde (kil+ CaCO + ısı ͢ çimento),
3
‣ Sönmemiş kireç elde edilmesinde,
CaCO (k) + ısı ͢ CaO(k) + CO (g)
3 2
‣ Binaların merdiven, mutfak tezgâhı ve dış cephe kaplamala-
rında mermer olarak,
‣ Kâğıt, plastik ve boyalarda dolgu maddesi ve beyaz renk
vermede, Görsel 3.32: Kalsiyum karbonattan oluşan travertenler

156 157