Page 34 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

4.
TUZLAR
BÖLÜM

‣ Tuz denince aklımıza önce neden NaCl gelir?
‣ NaCl’den başka hangi tuzları günlük yaşamda sıklıkla kullanırız?
‣ Tuzlar asidik, bazik ve nötr özellikte olabilir mi?
3.4.1. Yaygın Kullanılan Tuzların Özellikleri ve

Kullanım Alanları

2
+
H haricindeki katyonların, O ¯(oksit) ve OH¯ (hidroksil) dışındaki an-
yonlarla oluşturduğu bileşiklere tuz denir. Tuzlar katyon ve anyonların
elektrostatik çekim kuvvetleriyle bir arada bulunduğu iyonik yapılı bileşik-
+
+
lerdir. Katyonu H iyonu olan bileşikler asittir. Tuzlardaki katyon, H iyonu
2
dışındaki bir katyon olabilir. Anyonu O ¯ olan bileşikler oksit, anyonu OH¯
2
olan bileşikler baz olarak adlandırılır. Tuzların anyonları, O ¯(oksit) ve OH¯
(hidroksil) dışındaki herhangi bir anyon olabilir.
Tuzlar sadece asit ve bazların nötralleşme tepkimesiyle oluşmaz. De-
ğişik tepkime türlerinden tuzlar oluşabilir. Yaygın olarak kullanılan tuzlar
aşağıdaki tepkimeler ile elde edilebilir.

Asit ve bazların nötralleşme tepkimesi

Asit + Baz ͢ Tuz + Su
͢
HCl + NaOH NaCl + H O
2
Metallerle ametallerin tepkimesi
͢
Ca + CI CaCl
2 2
Asitlerin metallerle tepkimesi
͢
Na + HNO NaNO + 1/2H
3 3 2
Metal oksitlerin asitlerle tepkimesi
͢
CaO + 2HCl CaCl + H O
2 2
Ametal oksitlerin bazlarla tepkimesi
͢
CO + NaOH NaHCO
2 3
͢
CO + 2NaOH Na CO + H O
2 2 3 2
İki tuzun anyon ve katyonlarının yer değiştirmesi
͢
AgNO + NaCl AgCl + NaNO
3 3
Tuzların Özellikleri ve Tuz Çeşitleri
‣ Tuzlar iyonik kristallerdir.
‣ 25 C’de katı hâlde bulunur.
o
‣ Katı hâlde elektriği iletmez.
‣ Sıvı hâlleri ve sulu çözeltileri serbest iyon hareketi ile elektrik akımını iletir.
͢
+
NaCl(k) + ısı Na (s) + Cl¯(s) (NaCl eriyiği)
͢
+
NaCl(k) + H O(s) Na (suda) + Cl¯(suda) (NaCl çözeltisi)
2
154 155