Page 31 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

ASİTLER,
BAZLAR VE TUZLAR

Milyonlarla ifade edilen siber güvenlik vakaları, güvenlik teknolojileri-
nin önemini bir kez daha hatırlatmaktadır.
Karmaşık hâle gelen süreçler, artan veri miktarı, cihaz çeşitliliğinin ve
güvenlik zafiyetlerinin artması; sistem, cihaz ve uygulama güvenliğini çok
daha önemli hâle getirmiştir. Bu nedenle bilişim teknolojilerini kullanırken
siber güvenlik kurallarına uymak zorunlu hâle gelmiştir. Siz de bilişim tek-
nolojilerini kullanırken gerekli güvenlik kurallarına uyunuz.

3.3.2. Günlük Hayatta Asit ve Bazlarla Çalışırken
Alınması Gereken Sağlık ve Güvenlik Kuralları

Asit ve bazları kullanırken nelere dikkat etmeliyiz? Temizlik maddeleri
karıştırılarak kullanılabilir mi? Asit ya da baz içeren temizlik maddeleri
birbirleriyle karıştırılırsa ne tür sağlık sorunları oluşabilir?
Asit ve bazların endüstri, çevre ve sağlık açısından zararları olduğu
bilinmeli, bu maddeler kullanılırken dikkat edilmeli ve gerekli güvenlik ön-
lemleri alınmalıdır.

a) Karıştırılması Sakıncalı Evsel Kimyasallar
Temizlik maddeleri arasında sodyum hidroksit (NaOH), sodyum karbo-
nat (Na CO ), sodyum hipoklorit (NaClO) ve amonyak (NH ) gibi bazlar;
2 3 3
tuz ruhu (HCl), kezzap (HNO ), asetik asit (CH COOH) gibi asitler bulunur.
3 3
Çamaşır suyunun kimyasal adı sodyum hipoklorit ve formülü NaClO’dur.
Çamaşır suyu, çamaşırlardaki kir ve lekeleri çıkarma, ağartma/beyazlatma;
mutfak, banyo, tuvalet temizleme ve mikroplardan arındırma amaçlı kul-
lanılan kimyasal bir maddedir (Görsel 3.22). Ayrıca çamaşır suyu; gripten
korunmada, su arıtmada ve kanalizasyon sistemlerinde de kullanılır. Tuz
ruhu (HCl); tuvalet temizleyici, kireç çözücü, pas giderici ve metal parlatıcı
olarak kullanılır.
Çamaşır suyu ve tuz ruhu gibi temizlik maddeleri kullanılırken asla Görsel 3.22: Çamaşır suyu
kullanımı
birbirleriyle karıştırılmamalıdır.
Tuz ruhu ve çamaşır suyu karıştırıldığında
͢
HCl(suda) + NaClO(suda) NaCl(suda) + H O(s) + Cl (g) tepkime-
2 2
si ile açığa çıkan klor gazı çok zehirlidir. Klor gazı solunduğunda ölümlere
neden olabilir.

Amonyak içeren temizlik maddeleri tuz ruhu ile karıştırılırsa
͢
NH (g) + HCl(g) NH Cl(k) tepkimesi ile amonyum klorür (NH Cl)
3 4 4
oluşur. NH Cl toksik ve kanserojen bir maddedir.
4

b) Temizlik Malzemelerini ve Lavabo Açıcıları Aşırı Kullanmanın
Sakıncaları
Temizlik amacıyla kullanılan kimyasal maddelerin özelliklerini bilmek
gerekir. Kıl ve yağlar nedeniyle tıkanan lavaboları açmak için lavabo açı-
cılar kullanılır. Bu lavabo açıcılarda NaOH ve KOH gibi bazik maddeler
kullanılır.

150 151