Page 4 - Fen Lisesi Kimya 11 | 5.Ünite

N O ve NO arasında gerçekleşen tepkimede aktifleşmiş kompleks
2
ve ürün oluşumu aşağıda gösterilmiştir.

N Ξ N – O + N = O ⇌ N Ξ N . . . O . . . N = O → N Ξ N + O – N = O
Tepkimeye girenler Aktifleşmiş kompleks Ürünler

Tepkimeye göre N O molekülünün O atomu ile NO molekülünün N
2
atomu arasında bağ yoktur. Aktifleşmiş komplekste ise O atomu N O
2
molekülünden kısmen kopmuş ve NO molekülüne kısmen bağlanmış-
tır. Bu durum ( … ) kısmi bağları ile gösterilmiştir. Tepkimede aktifleşmiş
kompleks moleküllerinden bazıları geriye doğru N O ve NO molekülle-
2
rini oluştururken bazıları da N O moleküllerindeki kısmi O bağını tama-
2
men kopararak N ve NO moleküllerini oluşturur. Grafik 5.2’de N O ve
2 2 2
NO arasında gerçekleşen tepkimede potansiyel enerji-tepkime koordi-
natı grafiği verilmiştir.

PE (kJ)

Geçiş durumu

E = 209 kJ
ai

E = 348 kJ
Girenler ag
N O(g) + NO(g)
2
∆H = -139 kJ
Ürünler
N (g) + NO (g)
2 2
TK

Grafik 5.2: N O(g) + NO(g) → N (g) + NO (g) tepkimesinin enerji grafiği
2 2 2

Endotermik ve ekzotermik tepkimelerde
■ Tepkimede ileri yöndeki aktifleşme enerjisi, aktifleşmiş kompleksin
potansiyel enerjisi ile girenlerin potansiyel enerjisi arasındaki farka
eşittir.
E = Aktifleşmiş kompleksin potansiyel enerjisi – girenlerin potansiyel
ai
enerjisi
■ Tepkimede geri yöndeki aktifleşme enerjisi, aktifleşmiş kompleksin
potansiyel enerjisi ile ürünlerin potansiyel enerjisi arasındaki farka
eşittir.
E = Aktifleşmiş kompleksin potansiyel enerjisi – ürünlerin potansiyel
ag
enerjisi
■ İleri yöndeki tepkime ısısı, ürünlerin potansiyel enerjileri toplamıyla
girenlerin potansiyel enerjileri toplamı arasındaki farka eşittir.
∆H = Ürünlerin potansiyel enerji toplamı – girenlerin potansiyel
ileri
enerji toplamı
veya
∆H = E – E şeklindedir.
ileri ai ag

270 KİMYA 11. SINIF