Page 26 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

3.2.1. Fonksiyonel Grup

Organik bileşiklerin ait olduğu sınıf, belirli düzendeki atom-
ların oluşturduğu grupların bulunmasıyla belirlenir. Bunlara
fonksiyonel grup adı verilir. Bu grup, moleküldeki kimyasal
tepkimelerin çoğunun gerçekleştiği kısımdır. Bu kısım, organik
bileşiklerin bütün kimyasal özelliklerini ve çoğu fiziksel özelliği-
ni belirler.
Organik bileşiklerin çoğu, bu karakteristik atom ya da atom
gruplarının bir veya daha fazlasını içerir. Örneğin alkenlerde
fonksiyonel grup karbon-karbon ikili bağıdır. Alkenlerdeki
kimyasal tepkimelerin çoğu ikili bağa sahip karbon atomları
üzerinde meydana gelir. Benzer durum alkinler için de geçerli-
dir. Bir alkinin fonksiyonel grubu karbon-karbon üçlü bağıdır.
Alkanlarda ise fonksiyonel grup bulunmaz.
Aynı fonksiyonel grubu taşıyan organik bileşikler aynı kim-
yasal davranışı sergiler. Bu sayede sayısı milyonlarla ifade edilen
organik bir bileşiği, sahip olduğu fonksiyonel gruplara göre
sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflandırmanın genel gösteri-
mi R sembolüne bağlı fonksiyonel gruplarla yapılır. Örneğin bir
alkanın genel gösterimi R–H şeklindedir. Belli başlı fonksiyonel
gruplar şunlardır:

Hidroksil Grubu
138 Bir alkildeki sp hibritleşmesi yapmış karbon atomuna bir
3
tane hidroksil grubu (-OH) bağlanmasıyla oluşan organik bile-
şik sınıfına alkol denir. Alkollerin genel gösterimi R-OH şeklin-
dedir.

–C–O–H
–
{ –
Bir alkolün fonksiyonel
grubu
Alkoksi Grubu
RO- grubu alkoksi olarak adlandırılır. Hidroksil grubundaki
hidrojenin yerini bir alkil grubu almıştır. Bu gruba aynı ya da
farklı tür bir alkil bağlandığında oluşan bileşik sınıfına eter de-
nir. Eterlerin genel gösterimleri R–O–R veya R–O–R' şeklinde-
dir. Oksijene bağlı alkil grupları farklı ise karbon sayısı az olan
alkil grubu alkoksi olarak kabul edilir.

–C–O–C–
–
–
{ – –
Bir eterin fonksiyonel
grubu