Page 24 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

Fenol (Hidroksi Benzen)

Benzendeki hidrojen atomlarından birinin yerine hidroksil
grubu (-OH) geçerse fenol oluşur. Küçük moleküllü fenollerin
OH erime noktaları düşüktür ve bu fenoller suda az çözünür. Büyük
moleküllü fenoller, yüksek erime noktasına sahiptir ve suda
çözünmez. Fenol, zayıf asit özelliği gösterir. Mikrop öldürücü,
Fenol dezenfektan ve antioksidan olarak kullanılan fenollerden ilaç
endüstrisinde de yararlanılır.

Naftalin
Kömürün havasız ortamda, yüksek sıcaklıkta (yaklaşık
1000 C) damıtılmasından elde edilen ve iki benzen halkasının
o
kaynaşmasından oluşan naftalin (C 10 H 8 ) de bir aromatik hidro-
karbondur. Naftalin 80 C sıcaklıkta süblimleşerek eriyen beyaz,
o
kristal bir katıdır. Kendine özgü kokusundan dolayı güve kovu-
cu olarak kullanılan naftalinden kozmetik ve boya üretiminde
Naftalin de yararlanılır.

Örnek

136 CH 3 CH 2 =CH–CH 2 –CH 3 HC– CH 3 –C–
–CH
–C–CH 3
–
–
I. II. III. IV. V.
Yukarıdaki bileşiklerle ilgili soruları cevaplayınız.
a) Hangileri katılma tepkimesi verir?
b) Birbirinin izomeri olan bileşikler hangileridir?
c) Hangisi ya da hangileri aromatik hidrokarbondur?
ç) Bromlu suyun rengini gideren bileşikleri belirtiniz.
d) Hangi bileşik amonyaklı AgNO 3 çözeltisi ile çökelek oluşturur?

Çözüm
a) Alken ve alkinler, yapılarındaki çoklu bağdan dolayı katılma tepkimesi verir. III, IV
ve V. bileşikler katılma tepkimesi verir. Benzen halkası kararlı bir yapıda olduğu için
yapısında çoklu bağ olmasına rağmen katılma tepkimesi vermez.
b) Aynı karbon sayısına sahip sikloalkan ve alkenler birbirinin izomeridir. II ve III. bi-
leşikler birbirinin izomeridir.
c) Benzen halkası içeren hidrokarbonlar aromatik bileşik sınıfındadır. I. bileşik aroma-
tik hidrokarbondur.
ç) Alken ve alkinler yapılarındaki çoklu bağdan dolayı bromlu suyun rengini giderir.
Bu nedenle III, IV ve V. bileşikler bromlu suyun rengini giderir. Benzen halkası
kararlı bir yapıda olduğu için yapısında çoklu bağ olmasına rağmen bromlu suyun
rengini gideremez.
d) IV. bileşik amonyaklı AgNO 3 ile çökelek oluşturur. Bu tepkimeyi sadece uç alkinler
verir.