Page 41 - Fizik 10 | 4. Ünite

6. BÖLÜM: KIRILMA

4.6.1. Işığın Kırılmasının Su Dalgalarında Kırılma
Olayı ile İlişkisi

Günlük hayatta karşılaşılan bazı ışık olaylarının açıklanab�lmes� �ç�n
ışığın bu olaylardak� davranışının b�l�nmes� gerek�r. Yağmurdan sonra
güneş açtığında neden gökkuşağı oluşur? Sıcak yaz günler�nde asfal-
tın üzer�nde su b�r�k�nt�s� varmış g�b� görünmes�n�n sebeb� ned�r? Su
dolu b�r havuza bakıldığında havuzun der�nl�ğ� neden olduğundan daha
az algılanır?

Yukarıdak� soruların cevabı ortam değ�şt�ren ışığın davranışında sak-
lıdır. Çay dolu b�r bardağa b�r kaşık konulup bakıldığında kaşığın bar-
dağın �çer�s�nde kalan kısmı �le dışında kalan kısmı b�rb�r�nden kopmuş
g�b� ya da kırılmış g�b� görülür (Görsel 4.10).

Görsel 4.10: Çay dolu bardakta çay kaşığının görüntüsü
Kaşığın çayda kalan kısmından yansıyarak havaya çıkan ışık �lerleme  S�mülasyon
doğrultusundan sapar. Bu nedenle kaşığın çaydak� kısmı havadak� kıs-
mından kopukmuş g�b� görünür. Aynı şek�lde düzgün s�yah ve beyaz
ç�zg�lerden oluşmuş b�r fon önüne su dolu bardaklar konulduğunda
(Görsel 4.11) bardaklardak� sudan geçen ışık doğrultu değ�şt�r�r. Bu
nedenle fonda yer alan ç�zg�lere bardakların önünden bakıldığında ç�z-
g�ler gerçek görüntüsünden farklı görülür. Kırılmayı etk�leyen
değ�şkenler� karekoddan
yararlanarak �nceley�n�z.

Görsel 4.11: Su dolu bardakların arkasındak� ç�zg�ler�n kırılması
Ortam değ�şt�ren ışığın �lerleme doğrultusunda meydana gelen sapma
m�ktarını etk�leyen değ�şkenler� �ncelemek �ç�n “Işığın kırılması” dene-
y�n� yapınız.

10. SINIF FİZİK 223