Page 44 - Fizik 10 | 4. Ünite

4. ÜNİTE: OPTİK

Işık, boşlukta �lerlerken hızı en büyük değer�n� alır. Işığın herhang�

Tablo 4.4: Bazı Saydam b�r ortamdak� hızı boşluktak� hızından küçüktür. Bu nedenle boşluk-
Maddeler�n Kırıcılık İnd�s� tan farklı herhang� b�r saydam ortamın kırılma �nd�s� 1 den büyük olur.
Madde Kırıcılık İnd�s� Tablo 4.4’te bazı saydam ortamların kırılma �nd�s� ver�lm�şt�r. Boşluğun
Cam 1,52 kırılma �nd�s� n = 1 d�r. Ancak ışığın havadak� �lerleme hızı boşluktak�
Elmas 2,419 �lerleme hızına yakın olduğundan havanın kırılma �nd�s� yaklaşık n = 1
olarak alınab�l�r.
Buz 1,309
Et�l alkol 1,361 Kırılma �nd�s� küçük (n ) olan ortamdan kırılma �nd�s� büyük olan ortama
1
Su 1,333 (n ) gönder�len ışın normale yaklaşarak kırılır (Şek�l 4.28). Işığın gelme
2
Hava 1,000293 açısı i, kırılma açısı r �se
n $ s�n i = n $ s�n r olur.
2
1
(n > n kabul edilirse) Bu denklem, Hollandalı Astronom ve Matemat�kç� W�llebrord
2
1
Normal Snell�us Van Royen (Vılbort Snel�s Van Royen, 1580-1626) anısına
Gelen Snell Yasası olarak adlandırılır.
ışın
Snell Yasası’na göre kırılma açısı, ışığın geld�ğ� ortamın kırılma �nd�-
s�ne, ışığın kırılarak geçt�ğ� ortamın kırılma �nd�s�ne ve ışığın gelme
i n açısına bağlıdır.
1
n 2 Işığın �lerled�ğ� ortamın �nd�s� büyüdükçe ışığın ortamdak� hızının
r
büyüklüğü azalır.
o
Yüzeye gönder�len ışının gelme açısı 0 �se (ışın yüzeye d�k gel�yorsa)
Kırılan
ışın ortam değ�şt�ren ışının hızı değ�ş�r ancak �lerleme doğrultusunda b�r
değ�ş�kl�k olmaz (Şek�l 4.29).
Şek�l 4.28: Normale yaklaşarak
kırılan ışın
Gelen Sıra Sizde - 20
ışın Işığın kırılmasını su dalgalarında kırılma olayı �le �l�şk�lend�rerek
açıklayınız.

Çözüm
Çözüm
n 1
n
2

Şek�l 4.29: Yüzeye d�k gelen ışının
ge��
4.6.2. Işığın Tam Yansıma Olayı ve Sınır Açısının
Analizi

Kırılma �nd�s� büyük olan b�r ortamdan kırılma �nd�s� küçük olan b�r
ortama gönder�len ışınların her durumda kırılma �nd�s� küçük olan
ortama geçeb�ld�ğ� söylenemez. Bu durumu etk�leyen faktörler�n �nce-
leneb�lmes� �ç�n “Sınır açısı” deney�n� yapınız.

226 10. SINIF FİZİK