Page 47 - Fizik 10 | 4. Ünite

6. BÖLÜM: KIRILMA

Serap olayında asfaltın üzer�ndek� havanın sıcaklığı arttığı �ç�n hava
genleşerek seyrekleş�r. Bu şek�lde asfalt üzer�ndek� havanın kırıl-
ma �nd�s� daha yukarıdak� havanın kırılma �nd�s�nden küçük olur.
Gökyüzünün alt kısımlarından gelen ışık ışınları asfalta yakın bölgede
tam yansıma yaparak göze ulaşır (Şek�l 4.31).

Mavi renkli Soğuk hava
ışın

Su birikintisi olarak
algılanan bölge Sıcak hava Görsel 4.14: F�ber opt�k kablo

Şek�l 4.31: Sıcak asfaltın üzer�ndek� havadan tam yansıma yapan ışın Işık

Tam yansıma yaparak göze ulaşan ışık, görme s�stem� tarafından
ışığın geld�ğ� doğrultunun uzantısından ve yolun üzer�nden gel�yor g�b�
algılanır. Gökyüzü mav� olduğundan yol üzer�nde görülen mav�l�k su
b�r�k�nt�s� sanılır. Asfalt üzer�nde serap görülen noktaya doğru yaklaş-
tıkça kırılan ışınlar göze ulaşamaz ve serap kaybolur.
Şek�l 4.32: F�ber opt�k kabloda
ışığın �lerlemes�
Işığın tam yansıması, teknoloj�de de kullanılan b�r özell�kt�r. Işığın
b�r yerden başka b�r yere �let�lmes� �ç�n f�ber opt�k kablolar kullanılır
(Görsel 4.14).

F�ber opt�k kablolar cam veya saydam plast�k maddelerden yapılır. B�r
uçtan g�ren ışık art arda tam yansımalar yaparak d�ğer uçtan çıkar
(Şek�l 4.32). F�ber opt�k kablolar tıpta, endüstr�de ve �let�ş�mde gen�ş
kullanıma sah�pt�r. Telefon teller�n�n ve telev�zyon s�nyal kablolarının
yer�n� alan f�ber opt�k kablolar d�ğer kablo çeş�tler�ne göre ver� kaybının
az olmasını ve ver�ler�n çok hızlı �let�lmes�n� mümkün kılmıştır.
Görsel 4.15: Havuz ışıklandırması

Tıpta f�ber opt�k c�hazlar, ulaşılamayan b�r bölgedek� organları görüntü- Hava Normal
lemek �ç�n kullanılır. Endoskop� c�hazlarında ve laparoskop�k amel�yat-
larda görüntüleme amacıyla f�ber opt�k kablolardan yararlanılır.

Işığın tam yansıması olayı havuz aydınlatmalarında da kullanılır. Havuz
tabanına yerleşt�r�len ışık kaynaklarından yayılan ışınlar, su yüzey�nde
aydınlık b�r alan oluşturur (Görsel 4.15).

Işık kaynağından çıkan ışınlardan normale yakın doğrultuda gelen-
ler hava ortamına çıkab�lmekted�r (Şek�l 4.33). Normal �le yapılan açı Su
büyüdükçe kırılma açısı da büyür. Böylece sınır açısı değer� �le gelen
ışınlar yüzeyden �lerlerken sınır açısından daha büyük açı �le yüzeye Işık kaynağı
gelen ışınlar tam yansıma yaparak suya ger� döner. Bu şek�lde hava Şek�l 4.33: Havuz tabanındak� ışık
ortamından su yüzey�ne bakıldığında bel�rl� b�r alanın aydınlanmış kaynağından su yüzey�ne gelen
olduğu görülür. ışınların geç�ş�

10. SINIF FİZİK 229