Page 12 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

6. ALIŞTIRMA

Yükleri q 1 ve q 2 olan sabitlenmiş iki cismin yalıtılmış ya- q = +q q = -q
2
1
tay düzlemdeki konumları şekildeki gibidir. q 1 yükünün o o
30 30
K noktasında oluşturduğu elektrik alanın büyüklüğü E’dir.
Buna göre K noktasındaki bileşke elektrik alanın bü-

o
o
yüklüğü kaç E olur? (sin 30 = 1 , cos 30 = 2 3 alınız.) K
2
ÇÖZÜM

? Elektrik alanın daha somut bir şekilde ifade edilmesi için ne yapılabilir?

Elektrik alan çizgileri, elektrik alan kavramını daha somut hâle getirmek amacıyla oluşturulmuş modellemeler-
dir. Elektrik alan çizgilerini ortaya atan ilk kişi İngiliz Bilim İnsanı Michael Faraday’dir (Maykıl Feredey). Faraday
“kuvvet çizgileri” terimini kullanmıştır. Ancak alan çizgileri daha uygun bulunmuştur ve günümüzde de bu şe-
kilde kullanılmaktadır. Elektrik alan modelleri; yükün işaretine, büyüklüğüne ve sistemdeki yük sayısına göre
farklılık gösterir.

Elektrik alan çizgileri, elektrik alanın incelenmesi ve değerlendirilmesinde kolaylık sağladığı için genellikle iki
boyutta çizilir. Ancak bir yükün elektrik alan, o yükün etkisini gösterebildiği ve çevresini saran uzay parçasında
olduğundan üç boyutlu olarak da çizilebilir.

+q -q -2q

a) +q yükünün elektrik alan modeli b) -q yükünün elektrik alan modeli c) -2q yükünün elektrik alan modeli

Şekil 2.7: Noktasal yük etrafında yükün cinsine ve miktarına bağlı olarak elektrik alan çizgileri modeli

Pozitif noktasal yükün oluşturduğu elektrik alan çizgilerinin yönü yükten dışarıya doğru (Şekil 2.7.a), negatif
noktasal yükün oluşturduğu elektrik alan çizgilerinin yönü yüke doğru (Şekil 2.7.b) olur. Yükün büyüklüğü iki
katına çıkarsa etrafındaki elektrik alan çizgilerinin sayısı da iki katına çıkar (Şekil 2.7.c). Çizgi sayısı yükün büyük-
lüğü ile doğru orantılıdır.

268