Page 19 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

d 1
+q 1 -q 2

d 3
d 2
+q 3

Şekil 2.12: Üç yükten oluşan sistem

Noktasal bir yükün elektriksel potansiyel enerjisi, etrafındaki yüklerden kaynaklanır. Şekil 2.12'deki +q 3 yükü-
nün diğer iki yükün varlığı nedeniyle sahip olduğu elektriksel potansiyel enerji, her bir yükün q 3 yükü üzerinde
oluşturduğu enerjilerin cebirsel toplamı ile bulunur. Buna göre +q 3 yükünün elektriksel potansiyel enerjisi

1 $
E P = k qq 3 + k ^ - q 2 $ h q 3 olur.
d 2 d 3
Noktasal yüklerden oluşan sistemdeki toplam elektriksel potansiyel enerji, her bir yük çiftinin elektriksel potan-
siyel enerjilerinin cebirsel toplamına eşittir. Şekil 2.12’deki gibi üç yükten oluşan sistemin elektriksel potansiyel
enerjisi

1 $
^
q 2
E P = k q 1 $ - h + k qq 3 + k ^ - q 2 $ h q 3 olur.
d 1 d 2 d 3
10. ÖRNEK

-7
Kenar uzunluğu 30 cm olan eşkenar üç- q = 8x10 C
K
genin köşelerine şekildeki q K , q L ve q M
yükleri yerleştirilmiştir.

Buna göre q L yükünün q K ve q M yükle-
rinden dolayı sahip olduğu elektriksel
potansiyel enerji kaç J olur?
. Nm 2
( k = x 910 9 2 alınız.)
C -7
-7
q = 5x10 C 30 cm q = -2x10 C
M
L
ÇÖZÜM

Yükler arası mesafe
d = 30 cm = x 310 - 1 m olur.

q L yükünün elektriksel potansiyel enerjisi, q K ve q M yüklerinin +q L yükü üzerinde oluşturduğu elektrik-
sel potansiyel enerjilerin cebirsel toplamına eşittir. q L yükünün elektriksel potansiyel enerjisi E P alınırsa

K $
M $
E P = k qq L + k qq L
d
d
7
( 210
-
E P = x 910 9 x 810 $ x 5 10 - 7 + x 910 9 - x - 7 ) 5 $ 1 x10 - 7
1
x 310 - x 310 -
4
4
4
-
-
-
E P = 120 x10 - 30 x10 = 90 x10 = x 910 - 3 J olur .
275
275