Page 37 - Fizik 11 | 2.Ünite
P. 37
ELEKTRİK VE MANYETİZMA
57. ALIŞTIRMA
İletken düz bir telden i akımı geçmektedir. Telin yanına r yarıçap- +y
lı halka, şekildeki gibi yerleştirilmiştir. Düzenek üzerinde yapılan
bazı değişiklikler tabloda verilmiştir.
Buna göre bu değişikliklerin halka yüzeyindeki manyetik akıyı, -x +x
halkada oluşan indüksiyon akımını nasıl etkilediğini ve indük- O
siyon akımının yönünü nasıl değiştirdiğini tabloda ayrılan yere
yazınız. i 1 2
ÇÖZÜM -y
Manyetik Akı İndüksiyon Akımı İndüksiyon Akımı Yönü
Yapılan Değişiklik
(Artar/Azalır/Değişmez) (Oluşur/Oluşmaz) (1/2/Oluşmaz)
Halkayı +y yönünde hareket
ettirmek
Halkayı +x yönünde hareket
ettirmek
İletken telden geçen akım
şiddetini artırmak
Halka şeklindeki yüzeylerden geçen akının değişimi ile indüksiyon elektromotor kuvveti oluşturulabilmektedir.
Düzgün manyetik alanda bulunan iletken telin hareket ettirilmesi ile de indüksiyon elektromotor kuvvetinin
oluşması sağlanabilir.
B
+
+ +
l V V
F
- -
-
Şekil 2.63: Düzgün manyetik alana dik giren iletken telde indüksiyon elektromotor kuvvetin oluşumu
Şekil 2.63’teki gibi sayfa düzleminde bulunan l uzunluğundaki iletken tel, sayfa düzleminden içeri doğru olan
düzgün B manyetik alanına girmektedir. İletken tel ve hız vektörü birbirine dik olacak şekilde iletken tel V
hızıyla çekildiğinde içindeki serbest elektronlara alan içinde manyetik bir kuvvet etki eder. Sağ el kuralı uygu-
landığında elektronlara etkiyen manyetik kuvvetin yönünün aşağı doğru olduğu bulunur. Kuvvetin etkisiyle
elektronlar iletkenin alt ucunda birikir ve iletkenin üst ucunda pozitif yük fazlalığı oluşur. Böylelikle iletkenin
uçları arasında indüksiyon elektromotor kuvvet oluşur.
339
339
