Page 40 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

47. ÖRNEK

Uzunluğu 3l olan KL iletken teli Şekil I’deki gibi düzgün B manyetik alanında L noktası etrafında, uzun-
luğu 2l olan MN iletken teli Şekil II’deki gibi düzgün B2 manyetik alanında N noktası etrafında dön-
mektedir. KL telinin K ucunun hızının büyüklüğü 2V, MN telinin M ucunun hızının büyüklüğü 3V’dir.

B 2 B
2V
K

3l
2l
N M
L
3V

Şekil I Şekil II
Buna göre KL telinin uçları arasında oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti 4 V ise MN telinin
uçları arasında oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti kaç volttur?
ÇÖZÜM

KL telinde oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti

f KL = B 2 2 V l 3 $ = 3 B $ V l$ = 4 V ise
MN telinde oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti
3 V
f MN = 2 B 2 l 2 $ = 6 B $ V l$ = 2 $ f = 2 4$ = 8 V olur.
KL

Ğ) ÖZ-İNDÜKSİYON AKIMI

Bir akım makarasından akım geçirildiğinde makaranın merkez ekseninde sabit bir manyetik alan oluşur. Dev-
reden geçen akımın değiştirilmesi ile manyetik alanın şiddeti de değişir. Bu durumda akım makarasının içinde
manyetik akı değişimi gerçekleşir. Devredeki akım değişiminin neden olduğu bu akıma öz-indüksiyon akımı
denir.

B

+
-
Ok
i
Reosta

Şekil 2.66: Akım makarasından geçen akımın değiştirilmesi ile öz-indüksiyon akımının oluşumu

Akım makarası, üreteç ve reosta ile Şekil 2.66’daki devre kurulmuştur. Devreden i akımı geçerken makaranın
içinde B manyetik alanı oluşur. Reostanın sürgüsü ok yönünde çekildiğinde devrenin direnci artacak ve devre-
den geçen i akımının şiddeti azalacaktır. Akımın azalmasıyla manyetik alanının şiddeti ve makaranın içindeki

342