Page 38 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Hareketli yüklere etki eden manyetik kuvvet, manyetik alan şiddeti ve iletken telin hızı arttıkça artar. İletken
telin manyetik alandaki hızının artması ile telde bulunan yüklere daha büyük bir kuvvet etki eder. Bu durumda
daha fazla yük hareketi gözleneceği için oluşan indüksiyon elektromotor kuvvet de artar. Aynı zamanda telin
manyetik alan içindeki uzunluğu artarsa manyetik kuvvetten etkilenen yük miktarı da artacaktır. Bu durumda
daha fazla yük hareketi oluşacağı için oluşan indüksiyon elektromotor kuvvet de artar.
Manyetik alan içerisinde hareket ettirilen l uzunluğundaki telin uçları arasında oluşan indüksiyon elektromotor
kuvvetini veren bağıntı f = B $ Vl$ olur.

B
K

a
V
i

L

Şekil 2.64: Düzgün manyetik alanda V hızıyla hareket eden iletken telden
indüksiyon elektromotor kuvvetin oluşumu
Eğer iletken tel ve hız vektörü birbirine dik değilse hızın tele dik bileşeni kullanılır (Şekil 2.64). Bu durumda in-
düksiyon elektromotor kuvvetini veren bağıntı

f = B $ Vl sin$ $ a olur.

45. ÖRNEK

Uzunluğu l olan iletken tel Şekil I’ deki gibi
2 B manyetik alanında V2 hızıyla hareket
ederken telde oluşan indüksiyon elektro- 2 B B 2l
motor kuvveti f olmaktadır. Uzunluğu 2l l 2V o
1
olan iletken tel Şekil II’ deki gibi B manye- 30 V
tik alanında V hızıyla hareket ederken tel-
de oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti
2 f olmaktadır. Şekil I Şekil II

Buna göre 1 f oranı kaçtır? ( sin03 o = , 05alınız.)
2 f

ÇÖZÜM

Şekil I’deki durumda f = B 1 $ Vl 1 $ = 2 B 2$ Vl$ = 4 B $ Vl$ dir.
1
1
Şekil II’deki durumda f = B 2 $ Vl sin30$ $ o = B $ V 2$ l $ , 05 = B $ Vl$ dir.
2
2
2
1 f = 4 B $ Vl$ = 4 olur.
2 f B $ Vl$

340