Page 6 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Manyetik alan vektörü ile akım geçen tel her zaman birbirine
diktir. Eğer akım geçen tel sayfa düzlemine dik ise manyetik B 1
alan vektörleri sayfa düzlemindedir (Şekil 2.39).
B 4
Bir noktada birden fazla akım geçen düz tel manyetik alan
oluşturursa bileşke manyetik alanı bulmak için vektörel top- i
lama işlemi yapılmalıdır. Bunun için önce her bir telin oluştur-
duğu manyetik alanın yönü sağ el kuralı ile bulunur ve büyük-
lüğü hesaplanır. Ardından manyetik alan vektörleri toplanarak B 2
bileşke manyetik alanın yönü ve büyüklüğü bulunur.
B 3

Şekil 2.39: Sayfa düzlemine dik olan düz telin
çevresinde oluşan manyetik alan vektörleri

24. ÖRNEK

Sayfa düzlemine dik K düz telinden 2 A ve L düz telinden 1 A akım geçmektedir.

Buna göre düz tellerin O noktasında oluşturduğu bi- K 10 cm O 20 cm L
. Tm
leşke alanın şiddeti ve yönü nedir? ( K = 10 - 7 A alınız.) i K = 2 A i L = 1 A
ÇÖZÜM

Sağ el kuralına göre K ve L tellerinin O noktasında oluş- K 10 cm O 20 cm L
turduğu manyetik alanların yönü şekildeki gibidir.
i K = 2 A i L = 1 A
K2$ i
B = olduğuna göre B L
d
7
22
21
7
-
-
B K = 10 $$ = x 410 - 6 T B L = 10 $$ = x 110 - 6 T B K
, 02
, 01
B ve B yönü aynı olduğu için O noktasındaki bileşke manyetik alan
K
L
6
6
-
-
B O = B K + B L = x 410 + x 1 10 = x 510 - 6 T
olarak bulunur. O noktasındaki bileşke manyetik alan sayfa düzleminin altına doğrudur.
30. ALIŞTIRMA
Sayfa düzleminde i akımı geçen düz tel şekildeki R 2d P
gibi O noktası etrafında ok yönünde çevrilerek I ko-
numundan II konumuna getirilmektedir. d d
Buna göre başlangıçta telden d, birbirlerinden O I konumu
2d uzaklıkta bulunan P ve R noktalarında oluşan i d
manyetik alanların büyüklüğü için ne söylenebilir?
ok
ÇÖZÜM II konumu

308