Page 18 - Fizik 12 | 3.Ünite

3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ

4. Yarıklar düzlem� �le ekran arası kırıcılık �nd�s� havaya göre daha
büyük olan saydam b�r ortamla doldurulursa havadan saydam
Hava ortama geçen ışığın ortalama hızı azalır ve dalga boyu küçülür.
Bu nedenle saçak gen�şl�ğ� azalır. Merkezî aydınlık saçağın yer�
S 1 değ�şmez (Şek�l 3.14).
A o 5. Yarıklar düzlem� döndürülürse yarıklar arasındak� d�k uzaklık aza-
Işık S lacağından saçak gen�şl�ğ� artar. Merkezî aydınlık saçağın yer�n�n
kaynağı 2
Saydam değ�ş�p değ�şmeyeceğ� hakkında kes�n b�r şey söylenemez (Şek�l
ortam 3.15).
Yarıklar Ekran
düzlemi
Şek�l 3.14: Yarık düzlem�yle ekran S 1
arasına saydam ortam konulması S A o
Işık 2
kaynağı

Yarıklar Ekran
düzlemi

Şek�l 3.15: Yarık düzlem�n�n döndürülmes�
S 1 Cam
A 6. Yarıklardan b�r�n�n önüne saydam madde konulursa S yarığından
o 1
Işık S 2 geçen ışık geç kalır. Bu nedenle merkezî aydınlık saçak
kaynağı S yarığı tarafına kayar. Saçak gen�şl�ğ� değ�şmez (Şek�l 3.16).
1
7. Ekran döndürülürse ekranın yarıklardan uzaklaşan bölümünde
saçak gen�şl�kler� artarken yarıklara yaklaşan bölümünde saçak
Yarıklar Ekran gen�şl�ğ� azalır. Merkezî aydınlık saçağın yer� değ�şmez
düzlemi
(Şek�l 3.17).
Şek�l 3.16: S 1 yarığı önüne cam
yerleşt�r�ld�ğ�nde merkezî aydınlık
saçağın kayma yönü
S
1
A o
Işık S 2
kaynağı

Yarıklar Ekran
düzlemi
Şek�l 3.17: Ekranın döndürülmes�

 Örnek
S Işığın ç�ft yarıkla g�r�ş�m� deney�nde saçak gen�şl�ğ�n� artırmak
1
d A �ç�n
λ dalga S o
boylu ışık 2 I. Kullanılan ışığın dalga boyunu küçültmek (λ)
kaynağı II. Ekran �le yarıklar düzlem� arasındak� uzaklığı artırmak (L)
L III. Yarıklar arasındak� uzaklığı azaltmak (d)
Yarıklar Ekran
düzlemi �şlemler�nden hang�ler� tek başına yapılab�l�r?

122 12. SINIF FİZİK