Page 6 - Fizik 9 | 4.Ünite

Yerdeki kutuların yukarı kaldırılması sırasında (Görsel 4.1.1) iş
yapılır çünkü kuvvet ve yer değiştirme yukarıya doğrudur. Omuza
yerleştirilen bir kutuyla düz bir zeminde yürürken iş yapılmaz (Görsel
4.1.2). Çünkü kuvvet yukarı yönde, yer değiştirme ise yatay düzlem-
de ileri yöndedir. Kuvvet ve yer değiştirme birbirine diktir.

F

F

Görsel 4.1.1: Yerdeki kutuların Görsel 4.1.2: Omuzda yük taşıma
yukarıya kaldırılması

örnek soru çözüm

• Duvara kuvvet uygulamaktan bitkin düşen Duvara kuvvet uygulayan çocuğun kaslarında-
bir çocuk ki uzama ve gevşemeler bitkinliğe neden olur.
• Yerden aldığı çantasını omzuna asan bir Çocuk bitkin düşmesine rağmen uyguladığı
akademisyen kuvvetle duvarı hareket ettiremediği için fizik-
• Stetoskop ile hastanın kalp atışlarını dinle- sel anlamda iş yapmamıştır.
yen bir doktor Akademisyenin çantaya uyguladığı kuvvet ile
• Sayfalarca yazı okuyan bir editör çantanın yaptığı yer değiştirmenin doğrultusu
• Düz bir parkurda ağır bir sırt çantasıyla aynıdır. Bu nedenle akademisyen iş yapmıştır.
yürüyüş yapan dağcı Stetoskop ile hastanın kalp atışlarını dinleyen
doktorun ve sayfalarca yazı okuyan editörün
Yukarıda belirtilen kişilerden hangileri fiziksel yaptığı eylemler fiziksel anlamda iş değildir.
anlamda iş yapmıştır? Açıklayınız. Düz bir parkurda ağır sırt çantasıyla yürüyüş
yapan dağcı da iş yapmış sayılmaz. Çünkü
çantaya uygulanan kuvvetin yönü ile çantanın
yaptığı yer değiştirmenin yönü birbirine diktir.
İş yapılabilmesi için kuvvet ve yer değiştirme-
nin aynı doğrultuda olması gerekir.

SIRA SİZDE 1

Belirli bir yükseklikten bırakılan top yer çekimi etkisiyle yere düşer. Bu süreçte,
a) Top üzerinde iş yapılmış mıdır?
b) İşi yapan kuvvet nedir?

166 ENERJİ ENERJİ