Page 27 - Fizik 9 | 6.Ünite

6.1.6 COULOMB KUVVETİ

Elektrik yüklü cisimler arasındaki itme ve çekme kuvvetleri üze-
rindeki ilk matematiksel çalışmalar Charles Augustin de Coulomb
(Görsel 6.1.8) tarafından yapılmıştır.
Coulomb nokta yüklerin yani boyutları aralarındaki mesafeden
çok küçük olan yüklü cisimlerin, arasındaki itme ve çekme kuvveti-
nin nelere bağlı olduğunu belirlemiş, 1785 yılında bugün Coulomb
Yasası olarak da bilinen Elektriksel Kuvvet Yasası’nı bilim dünyası-
na sunmuştur. Coulomb, yasanın ispatında Şekil 6.1.24’teki burulma Görsel 6.1.8:
terazisini kullanmıştır. Charles Augustin de Coulomb
(Şarl Ogüsten dö Kulon)
1736-1806
(Temsili)

Denge küresi

A küresi

Yatay düzleme
B küresi paralel, serbestçe
dönebilen iğne
Ölçek

Şekil 6.1.24: Coulomb’un kullandığı burulma terazisi

Coulomb kuvvetinin bağlı olduğu
değişkenler ile ilgili “Elektrik Yük-
Burulma terazisinde başlangıçta A ve B küreleri temas hâlinde-
leri Arasındaki Etkileşimleri Keş-
dir. Coulomb A küresini cam silindir içinden çıkartarak pozitif elektrik fetme” interaktif etkinliği yapınız.
yükü ile yükler. Daha sonra A küresini cam silindir içerisine sarkıtır.
Yatay düzleme paralel ve serbestçe dönebilen iğnenin ucundaki B
küresi A küresine temas ettiği anda A’dan uzaklaşır, yani bir burulma
hareketi oluşur. Coulomb ölçek üzerinde B küresinin yaptığı burul-
ma açısını belirler. Tekrar dışarı çıkarttığı A küresini kendisine özdeş
başka bir küre ile temas ettirerek yükünün yarıya inmesini sağlar. A
küresini tekrar silindirin içine sokar ve B küresinin yaptığı burulma
açısını ölçer. A küresinin yükünü benzer şekilde sürekli azaltarak bu-
rulma miktarını belirlemeye devam eder.
Yaptığı ölçümler sonucunda Coulomb, yüklü cisimler arasındaki
itme ya da çekme kuvvetinin cisimlerin yükleri ile doğru, aralarındaki
mesafenin karesiyle ters orantılı olduğunu gösterir.

ELEKTROSTATİK 289