Page 68 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi
P. 68
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 32
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
2. ÜNİTE : KALITIMIN GENEL İLKELERİ > 10.2.1. Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik
Kavram : Dominant ve Resesif
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi, Karar Verme Becerisi, Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Çalışmanın Adı KİMİN SÖZÜ GEÇECEK? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Dominant ve Resesif kavramlarını açıklayabilme.
Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görselleri inceleyerek soruları cevaplayınız.
Kimin Sözü Geçecek?
Anne veya babanızın gençlik-çocukluk fotoğraflarına baktığınızda onlara olan benzerliklerinizi daha fazla
görürsünüz. Peki bu fotoğraflara baktığınızda en çok kime benzediğinizi görüyorsunuz? Annenize mi?
Babanıza mı? Yoksa her ikisine birden mi benziyorsunuz? Bu benzerliğe kim nasıl karar veriyor?
Bilindiği gibi mayoz bölünme sonucunda oluşan yumurta ve sperm hücrelerinin birleşmesiyle bizi var eden
genetik kombinasyonumuz ortaya çıkar. Anne ve babadan gelen genlerin etkileşimi ile anne ve babadan
farklı genetik yapıya sahip yavru bireyler meydana gelir. Bu bireyler ebeveynlerden gelen genlere göre
şekil alır. Örneğin baba ve anne kahverengi saçlıysa çocuk da büyük ihtimal kahverengi saçlı olacaktır.
Çünkü, kahverengi saç aleli sarı saç aleline karşı daha baskındır(dominant). Fakat bu durum anne ve ba-
bada sarı saç aleli olmadığı anlamına gelmez. Bazı durumlarda çocuğun sarı saçlı olduğu da gözlemlene-
bilir. İşte bu durumda hem anneden hem de babadan çekinik(resesif) olan sarı saç alelinin çocuğa geçmiş
olduğu anlaşılır. Baskın aleller büyük harfle gösterilir ve etkisini her zaman dış görünüşte gösterir. Çekinik
aleller küçük harfle gösterilir, etkilerini sadece yan yana geldiklerinde gösterebilir.
Sorular:
1. Aşağıda boy karakteri ile ilgili iki farklı ailenin ebeveynleri ve çocuklarının dış görünüşleri verilmiştir.
Buna göre boy karakterini kontrol eden genlerin baskınlık çekiniklik durumu nedir? Açıklayınız.
I. Aile II. Aile
Anne x Baba Anne x Baba
Uzun boylu Uzun boylu Uzun boylu Uzun boylu
Bütün çocukları uzun boylu Bütün çocukları kısa boylu
65
