Page 94 - Biyoloji 10 - Kavram Öğretimi

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 45
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 10
2. ÜNİTE : KALITIMIN GENEL İLKELERİ > 10.2.1. Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik
Kavram : Çok Alellik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi ve Tahmin Etme Becerisi

Çalışmanın Adı HANGİ ALELLER? HANGİ RENK? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Çok alellik kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bezelyelerde tohum rengi, şekli gibi karakterler ya da insanlardaki göz rengi, boy uzunluğu gibi karak-
terler için iki alel gerekir. Biri anneden biri babadan gelen alellerden baskın olan fenotipte görülür. Fakat
her zaman her popülasyonda bir canlıda bu allellerden en çok iki tanesi bulunur çünkü bu durumda
populasyondaki bireylerden gelen alel çeşit sayısı çoğalır ve alellerin baskınlık durumlarına göre çeşitli
fenotipler oluşur.
Çok alellik olarak ifade edilen bu durum tavşanlardaki kürk renginde görülür. Tavşanlarda kürk rengi dört
farklı alel tarafından belirlenir. Birbirlerine olan baskınlığa göre bu aleller koyu gri C, chinchilla (şinşila)
cch, açık gri ch ve albino c şeklinde sıralanır. Tavşanlarda cch geni baskın olduğu alellerle açık gri
fenotip oluştururken ch geni de homozigot veya baskın olduğu alellerle kısıtlı noktalı fenotip oluşturur.
Aşağıdaki görselde oluşabilecek tavşan kürk rengi fenotiplerini görüyorsunuz. Genotip çeşidi sayısını
ise n(n+1)/2 formülünü kullanarak bulabilirsiniz. n, alel sayısını göstermektedir.

Chinchilla

Yabani

Himalaya Albino

Görsel 1: Tavşan çeşitleri

Sorular:

1. “Tavşanların kürk rengi için genotipte dört çeşit alel mi görünür, her alel için bir çeşit fenotip mi
oluşur?” diye soran birine çok alelliği nasıl açıklarsınız?

91