Page 128 - Coğfraya 10 Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI COĞRAFYA 10
Kavram Öğretimi

d. Geçitler: Zigana Geçidi lik, yiyecek içecek vb. ürünler limandan taşınacaktır. Filyos Li-
e. Viyadükler: Cudi Dağı Viyadüğü manı, başta Zonguldak olmak üzere Bartın, Karabük, Batı Ka-
radeniz ve İç Anadolu’nun ihraç merkezi özelliği taşıyacaktır.
f. Araçlar: Motorlu Taşıtlar Yıllık 25-40 milyon ton kapasiteye sahip olacak liman, Türki-
Kara yolu: Kara yolu trafik akışına imkân sağlamak üzere ka- ye’nin deniz taşımacılığı ihtiyacının %10-15’ini karşılayacaktır.
munun yararlanmasına açık olan yollar, köprüler, tüneller, geçit- Ayrıca Batı Karadeniz’de bulunan doğal gaz, boru hatlarıyla
ler, viyadükler ve araçlardan oluşan bütündür. karaya çıkarılarak limana entegre tesiste işlenecektir. Bu durum,
limanın önemini daha da artıracaktır.
Çalışma No.: 58
Çalışma No.: 61
1. Deniz yolu taşımacılığı; bir defada fazla yük taşıyabilme olana-
ğı, güvenilirliği, geniş kapasitesi, yük hasarlarının ve kaza ris- 1. Demir yolu ulaşımının temeli, buharlı motorun icadına dayan-
kinin düşük olması ile taşımacılığın diğer ulaşım yollarına göre maktadır. İngiltere’deki kömür ocaklarında biriken suları bo-
daha ucuza mal edilmesinden dolayı en çok tercih edilen ulaşım şaltmak amaçlı icat edilen buharlı motor, lokomotif gibi araç-
yoludur. 2008’den 2020’ye kadar olan süreçte deniz yolu taşı- lara monte edilmiş, bu araçlar ray üzerine konularak hareket
macılığı, dünya taşımacılığında en yüksek paya sahiptir. Payın ettirilmiş ve hem yük hem de yolcu taşımada kullanılmıştır.
yüzdesi yıllara göre az miktarda değişiklik gösterse de taşınan Ray sisteminin gelişimi, demir yolunu bir ulaşım sistemi hâline
mal miktarının 2009 yılı haricinde sürekli arttığı söylenebilir. getirmiştir. Sanayinin ve teknolojinin gelişimiyle zamandan ve
Küresel rekabetin artması ve ulaştırma maliyetlerini azaltma ça- ekonomiden tasarruf sağlamak önemli olmuş, bu durumda demir
bası deniz yolu ulaşımının önemini daha da arttırmıştır. yolu kullanımı hız kazanmış ve önemi artmıştır.
2. Ülkemizde kabotaj hatlarında taşınan yolcu sayısının yıllara 2. Son yıllarda demir yolunun önem kazanmasının nedenleri;
göre değiştiği söylenebilir. 2010-2013 arasında taşınan yolcu sa- • Kara yolu trafiğini hafifletmesi ve ekonomik olması,
yısı artarken 2014’te bir düşme yaşanmıştır. 2015’te yeniden ar-
tan sayı, 2016-2018 arasında azalmaya devam etmiştir. 2019’da • Büyük oranda yolcu ve yük taşıma kapasitesine sahip olması,
yeniden artan yolcu sayısı 2020’de on yıl içindeki en düşük se- • Diğer ulaşım sistemlerine göre enerji tüketiminin
viyesine ulaşmıştır. Yolcu taşımacılığında 2019 yılındaki düşüş, ve çevreye zararının daha az olması,,
küresel anlamda yaşanan Kovid-19 salgını nedeniyledir. Taşınan
yük miktarında ise 2018 yılı dışında düşüş olmamıştır. Salgın, • Kaza oranının diğer ulaşım sistemlerine göre daha az olması,
yolcu taşımacılığını azaltırken yük taşımacılığını arttırmıştır. • Konforlu olması,
• Hava koşullarından etkilenmeyen donanıma sahip olmasıdır.
Gelişmiş ülkeler, demir yolu ulaşımının sahip olduğu bu özellik-
Çalışma No.: 59
leri dikkate alarak bir ulaşım ağı oluşturmuşlar ve teknolojinin
ilerlemesiyle klasik demir yolu ulaşımından hızlı trene geçiş için
1. BENZERLİKLER FARKLILIKLAR altyapının geliştirilmesine önem vermişlerdir. Çevresel sorunlar
ile küresel iklim değişikliği nedeniyle çevre dostu ulaşım sistemi
• Deniz ile bağlantılıdır. Boğaz: Doğal yollarla tercih eden gelişmiş ülkeler, demir yolu ulaşım sistemine gere-
• Ulaşım için kullanılmak- açılmıştır. ken önemi vermektedir.
tadır. Türkiye, uzun bir zaman hızlı sanayileşme ve kentleşmenin
• Deniz yolu geçiti olarak Kanal: İnsanlar tarafından ortaya çıkardığı toplumsal gelişmelerin ve taleplerin gerisin-
kullanılır. yapılmıştır. de kalarak demir yolu ulaşımına gereken önemi verememiştir.
Demir yolu yatırımı, altyapının iyileştirilmesine yönelik olmuş
2. Sınırları içinde boğaz ya da kanal bulunan ülkeler, stratejik, as- ve gereksinimleri karşılamada yetersiz kalmıştır. Günümüzde,
kerî, ekonomik ve ticari bakımdan şanslı olan ülkelerdir. Boğaz Türkiye’de demir yolu yatırımları artmış, özellikle yüksek hızlı
ve kanallar deniz ticaretinde küresel öneme sahiptir. Deniz ula- tren sistemlerine yönelik yatırımlara önem verilmeye başlanmış-
şımında ve ticaretinde, maliyeti düşürmek, en kısa mesafeden is- tır. Bu durum, büyüme ve kalkınma hamlelerinin hızlanmasını
tenilen yere ulaşmak boğaz ya da kanallar vasıtasıyla mümkün- sağlayacaktır.
dür. Bu alanlara sahip olan ülkeler dünya siyasetinde söz sahibi
olabilmekte ve birtakım avantajlardan da faydalanabilmektedir. 3. Demir yolu: Birbirine paralel döşenmiş rayların oluşturduğu
Diğer ulaşım olanaklarına göre ekonomik açıdan son derece ka- yol üzerinden, buharla, mazotla ya da elektrikle çalışan taşıtların
zançlı olan deniz ulaşımı gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. geçtiği yolcu ya da yük taşıyan bir ulaşım sistemidir.
3. Boğaz: İki kara arasında kalan ve iki denizi birleştiren dar deniz
geçitleridir.
Çalışma No.: 62
Kanal: Ulaştırma için gemi işlemesine uygun su yolu yapmak ya
da tarım için bir yere su boşaltmak ya da getirmek için deniz ve 1. Hava yolu ulaşımı kullanılmıştır. Hava yolu ulaşım sisteminin
okyanusları birleştiren, insanlar tarafından yapılmış geçitlerdir. en önemli avantajı; yük ve yolcu taşımacılığında diğer ulaşım
sistemlerine göre daha hızlı, kaza riskinin daha düşük ve uzak
mesafeler arası zaman kaybının daha az olmasıdır. Pahalı olması
Çalışma No.: 60 ise dezavantajlı yönünü oluşturmaktadır.
2. Hava Yolu: Hava taşıtlarıyla ve büyük oranda uçaklarla, insan
1. Gemi, konteyner taşıyan yük gemisi özelliği taşır. Bu nedenle ve yük taşımada kullanılan yol. Hızlı bir taşıma türü olan hava
geminin demirleyeceği limanın da yük alıp boşaltmaya uygun yolu taşımacılığı diğer yollara göre pahalıdır.
olması gerektiğinden İzmir Limanı, demirlemek için uygun li-
man özelliği taşımaktadır. Ayrıca Göcek Limanı’nın yatlara hiz- 3. Rusya
met vermesi geminin bu limana demirlemesini engellemektedir. Nedeni: Rusya’nın yüz ölçümü diğer ülkelere göre daha geniş
olduğu için ülke içerisinde hava yolu ulaşımının tercih edilmesi
2. Liman; doğal ya da beşerî olarak oluşmuş, gemilerin yük veya insan faaliyetlerinde zaman kaybını ciddi boyutta azaltmaktadır.
yolcu alıp indirebildikleri ve gemilerin barınmasını sağlayarak
kötü hava koşullarına karşı koruyan sığınaklardır.
3. Filyos Limanı, Filyos Vadisi’nde ilan edilen endüstri bölgesi ve Çalışma No.: 63
serbest bölge ile entegre olarak çalışacaktır. Bölgede gelişecek
endüstriler, liman sayesinde ihtiyaç duydukları ithal maddeleri 1. Bir doğa olayı, tehlikenin risk boyutuna gelmesi sonucunda do-
Karadeniz ülkelerinden temin edebilecekler ve ahşap, demir-çe- ğal afete dönüşür.

125