Page 123 - Coğfraya 10 Kavram Öğretimi Kitabı

COĞRAFYA 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

Çalışma No.: 25 Çalışma No.: 28
1. Haber metninden Duha Türklerinin yaşadığı Moğolistan ve Rus- 1. Bitki örtüsünün birinci görselden ikinci görsele dönüşmesinin
ya’daki tayga ormanlarında soğuk karasal bir iklim yaşandığı nedeni; yaz yağışlarının olmaması, yazların sıcak ve kurak geç-
anlaşılmaktadır. Dolayısıyla tayga ormanlarının soğuk karasal mesidir.
iklim bölgelerinin bitki örtüsü olduğu söylenebilir.
2. İç Anadolu Bölgesi’nde karasal iklim görülür. Karasal iklimde
2. Tayga ormanlarının sert iklim koşulları ile gür orman örtüsü ta- yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağış
rım yapmayı engellemekte ve hayvancılığı kısıtlamaktadır. İkli- miktarı azdır. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı fazladır. İklim ko-
me bağlı olarak arazinin kış boyu kar ve buz ile örtülmesi, yazın şullarından dolayı bitki örtüsünün ömrü de kısadır.
eriyen karların bataklıklar oluşturması ulaşımı çok zorlaştırmak-
tadır. Bu iklim koşulları ile gür orman örtüsü yerleşik hayatı ve 3. Bozkır: İlkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığı ile sararan
başta ticaret olmak üzere her türlü ekonomik etkinliği neredeyse kısa boylu ot topluluğudur.
imkânsız hâle getirmektedir.
3. Karasal iklim bölgelerinin iğne yapraklı ağaçlardan oluşan or- Çalışma No.: 29
man topluluğudur.
1. Erzurum - Kars yöresidir.
2. Büyükbaş hayvanların (inek, sığır, manda vb. gibi) ot ve su ih-
Çalışma No.: 26
tiyaçları fazladır.
1. Benzerlikler: Makilerin ve psödomakilerin boyları birbirine ya- 3. Otlar, gür ve yüksek boylu olmalıdır.
kındır. Makiler ve garigler yaprak dökmezler, kuraklığa dayanık- 4. Erzurum - Kars yöresinin iklim özelliklerinden kaynaklıdır. Yö-
lıdır, yaprakları tüylüdür. Makiler ve garigler Akdeniz ikliminin rede yazları yağışlı karasal iklim görülür. Bu nedenle gür ve yük-
etkili olduğu alanlarda bir arada da görülebilirler. Üç tür grubu- sek boylu otlar yetişir.
nun en önemli ortak özelliği, meyvelerinin günlük hayatımızda
çok sık kullanılmasıdır. 5. Yazları yağışlı sert karasal iklim bölgelerinde yetişen yüksek
Farklılıklar: Makiler ve garigler daha çok Akdeniz iklimi ko- boylu ve gür otlara çayır denir.
şullarında yaygınken, psödomakileri nemli ılıman iklimlerde
gözlemlemekteyiz. Garigler, maki ve psödomakilerden daha kı- Çalışma No.: 30
sadır. Maki ve garigler yaprak dökmezken psödomakilerin çoğu
yaprak dökmektedir. 1. Hayır, olamaz. Ülkemizin, mutlak ve göreli konum özelliklerinin
2. Maki: Akdeniz ikliminin görüldüğü alanlarda kızılçam orman- birebir aynı olduğu bir ülke yoktur. Örneğin mutlak konumu aynı
larının tahrip edilmesiyle ortaya çıkan yaz kuraklığına dayanıklı, olsa dahi göreli konum özellikleri farklı olacaktır.
düşük sıcaklıklara dayanıksız, sert kabuklu, daima yeşil kalabi- 2. Hayır, olamaz. Örneğin yeryüzü şekillerinin uzanış doğrultusu
len ağaççık şeklinde uzun boylu çalılardır. benzer olsa yükselti aynı olmaz, yükselti aynı olsa bakı özellik-
Garig: Makilerin tahrip edildiği yerlerde daha zayıf toprak ör- leri aynı olmaz. Bu nedenle birebir aynı özellikleri taşıyan başka
tüsü üzerinde, boyları 50 cm ile 1 m arasında değişen bodur çalı bir ülke yoktur.
topluluklarıdır.
Psödomaki: Nemli ılıman iklim bölgelerinde, yağışın mev- 3. Hayır, olamaz. İklim özellikleri, mutlak ve göreli konum özel-
liklerinden dolayı dar alanlarda dahi değişim gösterebilir. Bu
simlere dengeli dağıldığı bölgelerde, ormanların tahrip edildiği nedenle birebir aynı özellikleri gösteremez.
yerlerde veya orman altı bitkisi olarak yetişen, çalı formunda
ağaçlardır. 4. Yeryüzünün belirli bir bölgesinde yaşayan ve başka sahalarda
rastlanmayan bitki türlerine endemik (yerli) bitki denir.
Çalışma No.: 27
Çalışma No.: 31
1. Savan bitki topluluğunun bulunduğu alanlar iki farklı mevsim
dönemi yaşar. Yağışlı dönemlerde savan bitki örtüsü yeşil ka- 1. Kayın ağacı, Karadeniz iklim bölgesinde yaygın olarak görülen
labilmektedir. Kurak dönemlerde ise sararır. Savanlar, özellikle bir ağaç türüdür. Nem isteği fazladır.
otobur hayvanlar için zengin besin kaynaklarıdır. Otoburlar, bu Sedir ağacı ise Akdeniz iklim bölgesinde yaygın olarak görülen
bitki topluluğunda meydana gelen değişim nedeniyle göç eder. iğne yapraklı ağaç türüdür. Öğrenciler kayın ve sedir ağaçlarını
Yırtıcılar da bu büyük hayvan sürülerini takip etmektedir. Savan kendi iklim bölgelerinin dışında görünce şaşırmışlardır. Çünkü
bitki örtüsünün uzun boylu olması, avlanma esnasında yırtıcı bu iklimlerin sıcaklık ve nem koşulları birbirinden farklıdır.
hayvanların kamufle kabiliyetini artırmaktadır. Ayrıca bu bitki-
ler, hareket kabiliyetini kolaylaştırdığı için hayvan yoğunluğunu 2. Ülkemizde farklı coğrafi bölgelerde relikt bitkilerin görülmesi,
desteklemektedir. İri cüsseli hayvanlar, bu bitki topluluğunun bu bölgedelerde geçmiş jeolojik dönemlerde farklı iklimlerin
bulunduğu alanlarda daha rahat hareket edebilmektedir. Bu ne- görüldüğünü kanıtlar.
denlerle savan bitki topluluğunun bulunduğu alanlarda popülas-
yon sayısı fazladır. 3. Geçmiş jeolojik dönemlere (III. ve IV.) ait iklim koşullarında
yaşamış bitki türlerinin bazıları, günümüz iklim koşullarına da
2. Savan bitki topluluğunun bulunduğu alanların ikliminde iki uyum sağlayarak varlığını sürdürebilmektedir. Bu bitkilere re-
farklı mevsim yaşanmaktadır. Yağışlı mevsimde otlar yeşildir ve likt (kalıntı) bitkiler denir.
ortam canlılar için elverişlidir. Kurak mevsimde ise otlar sararır
ve hayvanlar besin (su ve yiyecek) bulmakta zorlanır. Yaşanan
iklim nedeniyle savanların yeşil kalabildiği dönemler farklılaşır. Çalışma No.: 32
Büyük sürüler ve onları takip eden yırtıcılar bu sebeplerle göç
eder. 1. Özlem’e katılmıyorum. Çünkü yaptığı tanım eksiktir. Tanımda
nüfusun zaman içerisindeki değişimi dikkate alınmamıştır.
3. Sıcak kuşakta yağışlı dönemde yeşeren, kurak dönemde sararan, Barış’a katılıyorum. Çünkü Özlem nüfus tanımını eksik yapmıştır.
uzun boylu otlardan oluşan, gür bitki topluluğudur.
Selen’e katılıyorum. Çünkü nüfus tanımı yapılacaksa mutlaka
belli bir zaman verilmelidir. Tablo 1 ve Tablo 2 incelendiğinde
verilen yıllarda nüfus miktarının birbirinden farklı olduğu gö-
rülebilir.

120