Page 119 - Coğfraya 10 Kavram Öğretimi Kitabı

COĞRAFYA 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

2.
Çalışma No.: 4
1. Toros Dağları’nda fosillerin bulunması, deniz ortamındaki tortul X: Antiklinal X: Antiklinal X: Antiklinal
tabakaların levha hareketlerinin yan basınçlarıyla yükseldiğini Y: Senklinal
kanıtlamaktadır. Dağlarda denizel fosillerin bulunmasının nede- Y: Senklinal
ni de bu dağ oluşumu hareketleridir. Bu özellikler, Toros Dağla-
rı’nı oluşturan kayaçların jeolojik zaman içerisinde deniz ya da
okyanus altında oluştuğunu göstermektedir.
Orojenez: Dış kuvvetler tarafından aşındırılan malzemelerin;
deniz, göl gibi su kütlelerinin tabanlarında birikmesiyle binler-
ce metre kalınlığında tortul tabakalar oluşur. Biriken ve sertlik
dereceleri birbirinden farklı olan tortul tabakalar, levhaların yak-
laşması sonucu yan basınçlara uğrar. Buna bağlı olarak da kıvrım
ve kırık dağları oluşur.
Çalışma No.: 6
2.
BENZERLİK FARKLILIK 1. Sert yapıdaki tortul tabakaların yan basınçların etkisiyle kırılarak
yükselmesi ya da alçalmasıyla oluşan, faylı yapıların ve sıcak
• Oluşumlarında EPİROJENEZ: su kaynaklarının da bulunduğu dağ sistemi alanlarında horst ve
magma etkilidir. • Tabakalarda bozulmalar olmaz. grabenler oluşmaktadır. Yüksekte kalan yüzeyler horst; alçakta
• İç kuvvet türleridir. • Kırılma ve kırılmaya bağlı yüzey kalan yüzeyler ise graben olarak tanımlanmaktadır.
• Yeryüzü şekille- şekilleri oluşmaz.
rinde değişiklikler • Büyük yer kabuğu parçaları oluşur. 2.
oluştururlar. • Yer kabuğu parçaları, yükselme ya FARKLILIK
• Jeolojik zamanlar da alçalma yoluyla hareket eder. Horst-Graben Antiklinal-Senklinal
içerisinde sürece • Faylanmalar oluşmaz. • Jeolojik yapı esnektir.
yayılarak oluşurlar. • Oluşumunda izostatik denge etkilidir. • Jeolojik yapı serttir. • Kubbe şeklinde yükselme ve
• Oluşumlarında OROJENEZ: • Kırılarak yükselme ve alçalma vardır.
levha tektoniği • Tabakalarda bozulmalar oluşur. alçalma vardır. • Deprem olasılığı ve sıklığı
etkilidir. • Kırıklı ve kıvrımlı yeryüzü şekilleri • Deprem olasılığı ve sıklığı daha azdır.
oluşur. daha fazladır. • Türkiye’de Karadeniz, Ak-
• Oluşumunda levhaların yan basınç- • Türkiye’de Ege Bölge’sin- deniz ve Güneydoğu Anado-
ları etkilidir. de fazladır. lu bölgelerinde fazladır.
• Dağlar oluşur. • Jeotermal enerji ve sıcak • Jeotermal enerji ve sıcak su
• Hızlı oluşur. su daha fazladır. daha azdır.
• Faylanmalar oluşur.
• Oluşumunda magmanın konveksi-
yonel hareketleri etkilidir.
Çalışma No.: 7
1. Magmanın yeryüzüne çıkması veya yeryüzüne yakın yerlere ka-
Çalışma No.: 5
dar sokulması olarak adlandırılan volkanizma, oluşum yerlerine
göre ikiye ayrılır:
1.
Cümle Parçacıkları
a. Derinlik volkanizması, yer kabuğunun içerisindeki çatlak
esnek ve alçalan
kıvrılabilen kıvrımlar lara ve boşluklara sokulan magmanın yüzeye ulaşamadan
Senklinal tabalakalar
yer kabuğu altında soğuması sonucu gerçekleşir.
çukurlaşma
gerçekleşir
b. Yüzey volkanizması, magmanın yer kabuğunun çatlaklar ve
esnek ve kubbe boşluklarından yüzeye çıkıp soğumasıyla oluşur.
kıvrılabilen şeklinde
tabalakalar 2.
Antiklinal
yüksek Volkanizma
GÖRSEL
kıvrımlar
Derinlik Yüzey
Senklinal 4. Görünüm 
Hasan Dağı

4. Görünüm
Antiklinal Meke Maarı

1. Kavram Senklinal 2. Kavram Antiklinal
Dayk
Esnek yapıdaki Esnek yapıdaki
kıvrılan 
tabakaların kıvrılan
Tanım çukurlaşmasıyla Tanım tabakaların kubbe Nemrut Kalderası
şeklindeki yüksek
alçakta kalan kıvrımlarına
kıvrımlara antiklinal denir. 
senklinal denir. Uludağ
116