Page 109 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
53 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : DESTAN/EFSANE > Sözcük Grupları > Sıfat Tamlaması
Kavram : Sıfat Tamlaması
Genel Beceriler : Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon Becerisi
Alan Becerileri : Yazma Becerisi

Çalışmanın Adı KELİMELERİN BÜYÜSÜ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Metinlerdeki sıfat tamlamalarını kavrayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.

GELİN PINARI EFSANESİ

Tunceli’de her güzelliğe bir efsane yakıştı-
rılmıştır. Buranın da kendisine özgü efsanesi
şöyledir. Bu yörede yaşayan ailelerden birinin
genç oğlu ile genç kızı evlendirilir. Yeni gelin
yöre adetlerine göre belli bir süre evde kaldık-
tan sonra, bir gün kaynanası kendisine: “Haydi
gelinim, şu bakracı al sağım yerine getirilen
hayvanlarımızı sağ ve sütü al getir.” der. Gelin
bakracı alır, köyün diğer genç kızları, gelinleri
gibi o da sağım yerine gelir ve kendilerine ait
bütün sütlü hayvanları sağar, bakracını sütle
doldurur. Ancak en son sağdığı kara keçi birden ayağını bakraca vurur. Süt dolu bakracı devirir,
bütün süt akar gider. Gelin birden şaşırır, çok üzülür. Ağlamaya başlar. Daha yeni gelinim. Bana
elinden iş gelmez, beceriksiz gelin diyecekler. Benimle alay edecekler diye sızlanır.
O sırada gelinin geciktiğini gören kaynana, yüksekçe bir yere çıkarak acele gelmesi için gelinine
seslenir. Gelin mahcup ve üzgün bir şekilde, önündeki boş bakracı, boş götürmektense yaratana
sığınarak yanındaki pınardan su ile doldurur ve ağzına da bir bez kapatarak, o şekilde eve getirerek
sepetin altına koyar. Bir müddet sonra sütü kaynatıp mayalamak için, bulunduğu yerden almaya
gelen kaynana, bezi kaldırdığında bakracın içindeki su süt olmuştur. Bir kenarda durarak olanları
üzüntü ile seyreden gelin, kendisini mahcup etmediği için Tanrıya şükreder. O gün, bugündür bu
pınarlardan akan sular koyunlar sağılmaya başladığında, süt renginde akarlar. Koyunların sütü kesi-
lince de tekrar doğal rengine döner.

Anonim, Gelin Pınarı Efsanesi
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

SIFAT İSİM SIFAT TAMLAMASI

1. Bir ismin önüne o isim ile ilgili bilgi veren sıfatların eklenmesi ile oluşturulmuş kelime grubu, sıfat
tamlamasıdır. Okuduğunuz metnin birinci paragrafında koyu harflerle yazılan kelimeler (sıfatlar)
çıkarıldığında cümlede ne gibi bir anlam değişikliği olur. Açıklayınız.

106