Page 119 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
58 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
5. ÜNİTE : ROMAN > Cümle Çeşitleri > Yüklemin Yerine ve Türüne Göre Cümleler
Kavram : Kurallı Cümle, Devrik Cümle, Eksiltili Cümle, İsim Cümlesi, Fiil Cümlesi
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Yazma Becerisi

Çalışmanın Adı YÜKLEM ETKİSİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Yüklemin yerine ve türüne göre cümleleri belirleyebilme.

Yönerge: Aşağıdaki bilgi haritası ve metinlerden hareketle soruları cevaplayınız.
Basit Cümle
Yapısına Göre Bağlı Cümle
Birleşik Cümle
Sıralı Cümle

Yüklemin Yerine Göre Kurallı Cümle: Yüklemi sonda bulunan cümle çeşididir. Yüklemi tamamlayan ögeler,
yüklemden önce gelir. Türkçede yaygın olarak kurallı cümle kullanılır.

Devrik Cümle: Yüklem unsuru cümlenin sonunda bulunmayan cümle çeşididir.
CÜMLE TÜRLERİ Eksiltili Cümle: Yüklem olmadan bir anlam belirten cümlelerdir. Böyle cümleler tam

cümle sayılmaz.

Yüklemin Türüne Göre daha sık kullanılır.
Fiil Cümlesi:
-

İsim Cümlesi: Yüklemi isim ve isim soylu (tamlama, zamir, edat, sıfat) bir kelimeden
türemiş cümledir.

Olumlu Cümle
Anlamına Göre Olumsuz Cümle

Soru Cümlesi
Ünlem Cümlesi

AYLAK ADAM
(…)
Eve gelince mektubunu verdiler. Nasıl sevindim bilsen. Hemen yazıyorum. Adresini bilseydim iki
gün önce yazacaktım. Sen gideli bana bir şeyler oluyor. Kimselere açamıyorum. Senin burada ol-
manı istiyorum. Görüyorsun bencilim. Sana unutmak istediklerini hatırlatacağımı bile bile daha da
yazacağım.
Gittiğin kasabayı merak ediyorum. Değil, daha çok senin orada ne yapacağını... İki sabahtır araba
tekerleklerinin gürültüsüyle uyanıyorum, sonra o büyük suskunluk diyorsun. Alışacaksın. Bir sabah
araba seslerini duymayacaksın. Buraya taşındığımızda ben de öyleydim. Bu akşam eski sokağımdan
geçtim. Evin karşısında durdum. O uzakta durdu. Gene konuşmadı. Orada, çocukluğumun sokağın-
da konuşacağız diyordum. Üç gündür fakülteden eve varıncaya değin hep arkamda. Neden konuş-
muyor, bilmiyorum. Kimden bahsediyor bu, diyorsundur. Anlatacam.(…)
Yusuf Atılgan, Aylak Adam
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
116