Page 168 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
Kavram Öğretimi

Çalışma No.: 62 Çalışma No.: 65
1. Şahıs Kadrosu: f 1. Cümle Biçimce Anlamca
Mekân: h Gözümüzün içine baka baka yalan
Zaman: a söylüyor. + +
Çatışma: e Senin fikirlerine de katılmıyor - +
Olay Örgüsü: b değilim.
2. Benzerlikler: c, ç, d Türkçe sınavının sonuçları henüz - -
açıklanmadı.
Farklılıklar: b, g, ğ, h, ı
Bizim takım bu sezon hiç maç - -
kaybetmedi.
Çalışma No.: 63
Yaşadığı bu olaydan dolayı çok + +
1. Sivri sakallıyım. Benim adım Hacivat. Orta oyunundaki Pi- üzgündü.
şekâr bana benzer. Ne bana ne de diğer arkadaşlarına + -
Oyunun mukaddime (giriş) bölümünü ben başlatırım. haber verdi.
Yuvarlak sakallıyım. Benim adım Karagöz. Orta oyunundaki Ben şirketimizin geleceğinden
Kavuklu bana benzer. umutsuz değilim. - +
Oyunun bitiş bölümünü ben bitiririm. En zor günümde bana destek oldu
2. a) Bitiş güya. + -
b) Fasıl 2.
c) Mukaddime Cümle Özellik Yeni Cümle
ç) Bitiş Ben bu tartışmada Biçimce olum- Ben bu tartışma-
da seni destekle-
seni destekledim.
suz
d) Mukaddime Anlamca olum- medim.
e) Muhavere suz
Akşamları kendimi Biçimce olumlu Akşamları kendi-
Çalışma No.: 64 iyi hissetmiyorum. Anlamca olumlu mi iyi hissediyo-
rum.
1. Müzik: Hacivat’ın semai okuması Bazen ben de bu Biçimce olum- Bazen ben de bu
Tekerlemeler: Hacivat’ın Karagözü aşağı çağırırken söyle- insanlara kızıyorum. suz insanlara kızmı-
diği sözler Anlamca olumlu yor değilim.
Gazel: Hacivat perde gazeli okuması Böyleleri hem ken- Biçimce olumlu Böyleleri ne ken-
Ağız özellikleri: Hacivat’ın bir şehirli edasıyla, Karagöz’ün dine hem topluma Anlamca olum- dine ne topluma
ise halk ağzıyla konuşması zarar verir. suz zarar verir.
Seslenmeler: “Of hay Hak”, “Gel benim serv-i bülendim” vs. 3. R. Ben aileme yalan söyler miyim hiç (Sözde soru cümlesi)
Taklitler: Karagöz’ün Hacivat’ın sözlerini taklit etmesi E. Bu kablonun ne işe yaradığını bilmiyorum (Soru cümlesi
Deyimler: Bağırıp çağırmak, canı istemek, eli yüzü yunmuş vs. değildir.)
Yanlış anlamalar: Karagöz’ün Hacivat’ın sözlerini yanlış T. Yeni aldığın kazağı nerede bıraktın (Gerçek soru cümlesi)
anlaması K. Size yardım etmez olur muyum (Sözde soru cümlesi)
2. Hacivat Karagöz Ü. Niçin sürekli yalan söylüyorsun (Gerçek soru cümlesi)
Semai ve gazel okuması, Yalın ve sade bir ifade M. Sınavdan kaç puan alığını söylesene (Soru cümlesi değildir.)
Ç. Senin ne cömert bir insan olduğunu bilmez miyim (Sözde
Arapça ve Farsça sözcük- tarzını benimsemiş olması, soru cümlesi)
leri sıkça kullanması, “Of, içinden geldiği gibi konuş-
hay Hak”, “Aman bana bir ması samimi bir kişiliğe
eğlence aman” gibi farklı sahip olduğunu gösterir. T Ü R K Ç E M
seslenişlere ve deyimlere Anladığı sözleri yanlış
yer vermesi tahsil görmüş anlamış gibi yaparak -çoğu
bir kişi olduğunu gösterir. zaman kafiyeli bir sözle- Çalışma No.: 66
Karagöz’ü ikna edebilmek kasten değiştirmesi zeki ve
için “Ben bendenize, ben hazırcevap biri olduğunun 1. a) Olası cevap: Anılar duruma göre tarihî bir belge niteliği
duacınıza, ben hâk, ben göstergesidir. Günlük dili taşıyabilir. Ancak başka belgelerle de (yazılı kayıtlar ve
hâkisâre” vb. abartılı ifade- kullanarak anında verdiği dönemi ya da olayı anlatan diğer belgeler vb.) desteklen-
lerle ve “Gel benim serv-i cevaplardan nüktedan bir melidir. Çünkü anı sahibi yaşananları günü gününe yazma-
bülendim” vb. iltifatlarla kişi olduğu anlaşılır. mışsa unutabilir ya da bilmediği başka durumlar olabilir.
seslenmesi nabza göre şer- Bu sebeple anılar kesin bir belge niteliği taşımaz. Ancak
bet veren bir tip olduğunu bilim, sanat ve siyaset alanındaki tanınmış kişilerin anıları
gösterir. tarihî olayların aydınlatılmasına yardımcı olur.
3. Metindeki temel çatışma Karagöz ve Hacivat’ın dili kul- b) Olası cevap: Bu ifadelerden “Anadolu insanın vatan sevgi-
lanma şeklinden kaynaklanır. Hacivat; süslü ve ahenkli bir si, korkusuzluğu ve kendine güveni ile Mustafa Kemal’in
Türkçeyle konuşurken Karagöz onun bu çabasını alaya almak Anadolu insanını çok iyi tanıdığı” fikrini çıkarabiliriz.
ve önemsizleştirmek için sade ve doğal bir halk Türkçesiyle
konuşur. Hacivat’ın bilgiçlik taslamak için özenle seçtiği c) Olası cevap: Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasını
ifadeleri Karagöz’ün yanlış anlıyormuş gibi yapması (“leta- sağlayan iradeyi çok açık bir şekilde anlatmaktadır. Bu ira-
if”i “kadayıf” olarak anlaması vs.) hem bir çatışma hem de de Mustafa Kemal’den Anadolu insanına ve askerlerimize
güldürü ögelerinin ortaya çıkmasını sağlar. kadar her ferdin yüreğinde taşıdığı bir iradedir. Anılar da
bu iradeyi ortaya koymada oldukça etkilidir.
165