Page 163 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

2.
Çalışma No.: 40 Gonca, mim,
Ağız Boy Servi.
nokta.
Diş İnci, güher,yıldız. Göz Cadı.
TEVHİT
Allah'ın birliği ve yüceliği Dudak La’l, kadeh. Yüz Cennet.
Kaş Yay, keman, hilâl. Saç Yılan.
Gülşen, gülzâr,
Kirpik Ok, hançer. Yanak lâle.

3. a) Mazmunlar:
MÜNACAT
Allah'a dua ve yakarış Serv-i revan
Keman
Gül, Bülbül
Misk ü amber
Kömür, Ceran
b) Olası cevap: Ressamlar aynı renkleri kullanarak farklı
eserler ortaya koyabiliyorsa şairler de aynı mazmunları
NAAT kullanarak özgün şiirler yazabilir. Diğer şairlerle aynı keli-
Hz. Muhammed’e övgü meleri kullanarak özgün eserler ortaya koyma isteği, şair-
leri mazmunları kullanmaya yönelten en önemli etmendir.
Bence şairler bu nedenle mazmunları kullanıyor.

Çalışma No.: 42
1. Benzeyen ve
Beyitler Mazmunlar Benzetilen
METHİYE
Unsurlar
Övgü Lâle-hadler yine Sevgilinin yanağı
gülşende neler etmediler lale, gonca, laleye, boyu servi-
Servi yürütmediler servi ye, ağzı goncaya
goncayı söyletmediler benzetilmiş.
Hele ol kaşları yay okları
peykânlarını yay ve ok Sevgilinin kaşı
yaya, kirpikleri
Sîneden çekmediler oka benzetilmiş.
FAHRİYE yüreği oynatmadılar
Ayağı yer mi basar Sevgilinin
Övünme zülfüne ber-dâr olanın ber-dâr zülfü (saçları)
Şevk u zevk ile verir cân (darağacı) darağacına
ü seri döne döne benzetilmiş.

2. Olası cevap: Şair kullandığı mazmunlarla estetik bir şiir dili
oluşturmuş. Sevgiliye ait yanak, ağız, boy, kaş, kirpik, saç
gibi unsurları kullanarak yaptığı benzetmelerle hem sanatsal
HİCVİYE bir üslup ortaya koymuş hem de okuyucunun hayal dünya-
sına seslenmiş. Okuyucu şairin tasvir ettiği sevgilinin fiziki
Yergi, alay özelliklerini bu mazmunlar sayesinde zihninde canlandıra-
biliyor.
3. Edebî Edebî Sanatın
Beyit Sanat Açıklaması
Zevki kederde mihneti Zevk-keder ve
râhatda görmüşüz mihnet-rahat
MERSİYE Âyînedir biri birine subh Tezat kelimeleriyle tezat
u şâmımız sanatı yapılmış.
Ağıt Şeyh Galib
Hac yollarında meş’ale-i Gönül, kervanlardaki
kârbân gibi meşaleye benzetilmiş.
Erbâb-ı aşk içinde Teşbih
nümâyânsın ey gönül
Nedîm
Çalışma No.: 41
Ey Fuzûlî kalmamış gav- Leyla ile Mecnun
1. Olası cevap: Mazmun şiirde kullanılan kalıplaşmış sözcüklere gâ-yi Mecnûn’dan eser hikâyesine atıf
denir. Şairler “keman” mazmunu ile sevgilinin kaşlarını an- Gâlibâ efsâne-i Leylî Telmih yapılmış.
latmak ister. Sevgilinin saçları “sünbül, reyhan, gece” maz- getürmüş hâb ana
munları ile anlatılır. Sevgilinin gözleri “nergis” mazmunu ile Fuzûli
anlatılır. Âşık, “bülbül” mazmunu ile anlatılır.
160