Page 167 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 167
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi
2. Olası cevap:
Çalışma No.: 57
1. Diyalog Bu diyalogda Hacivat
SÜRGÜN ATEŞTEN GÖMLEK tenezzül, rûberû
HACİVAT — Ne olur, tenezzül edi- gibi yabancı kökenli
verse de rûberû gelsek. kelimeler kullanmış.
Gerçekçi Kahraman bakış Karagöz ise bu kelime-
betimlemelere açısıyla KARAGÖZ (Pencereden) — Bu- leri yanlış anlamış. Bu
run buruna mı gelsek? (Çekilir.)
başvurulmuştur. yazılmıştır. yanlış anlaşılmalar ile
HACİVAT (Makamla) — Gel be-
nim Karagöz’üm sefalar vaktidir gülünç durum ortaya
• Dil sade ve konuşma diline yakındır. şimdi? çıkmış. Yanlış anlaşıl-
malar esasına dayanan
• Her kesimden insan ele alınmıştır. KARAGÖZ (Pencereden makamla) güldürü unsurları
• Sıradan yaşamlar konu edilmiştir. — Sırtın kaşınıyorsa Hacivat, tıma- Karagöz oyununun
rın vaktidir şimdi.
• Mekân olarak İstanbul dışına çıkılmıştır. genel özelliğidir.
• Toplumsal sorunları yakından hisseden
kişiler,roman kahramanı olarak seçilmiştir. Çalışma No.: 60
1. a) Orta oyununa ilişkin zihin haritasında yer alan “palanga,
doğaçlama, olay, müzik, raks, diyalog, taklit” unsurları
2. Olası cevap: İntibah isimli roman Millî Edebiyat Dönemi’nin tanımda da ifade edilmiştir.
özelliklerini taşımamaktadır. Millî Edebiyat Dönemi’nde b) “Doğaçlama” kelimesi olur.
Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalar kullanılmamaya çalışıl-
mış, konuşma diline yakın bir dil kullanılmış, bireysel konular 2. Olası cevap: Hayatla iç içe, hayatı yansıtan bir sanat olduğu
yerine toplumu ilgilendiren konular ele alınmıştır. “Mücevhe- yargısına ulaşılabilir.
rat gibi zevâitten” , “refâhiyyet-i kanaatkârenin en âlâsı” gibi
ifadelerde de görüldüğü üzere İntibah romanında günlük dil- 3. farklı
den epeyce uzak bir anlatım vardır. çatışma doğaçlama eleştiri
tipler
Çalışma No.: 58 ışık ağız ezber Jest, mimik
taklidi
1. Cümle Türleri Cümleler yeni
zenne metin sabit sahne
Devrik Cümle Nasıl sevindim bilsen. dünya
biletli
Kurallı Cümle Evin karşısında durdum. gösteri seyirci hayalî palanga
Fiil Cümlesi Bir sabah araba seslerini duymayacaksın. muhavere Pişekâr zurna Hacivat
İsim Cümlesi Buraya taşındığımızda ben de öyleydim. Kavuklu fasıl dram tuluat
Değil, daha çok senin orada ne
Eksiltili Cümle çalgı Karagöz meddah dükkân
yapacağını...
2. Olası cevap: Ben dün yeşil bir kuş gördüm. Çalışma No.: 61
3. Kuş cıvıltıları bizi sabahın en güzel yerinde uyandırdı. 1. Olası cevap: Meddah bir hikâye anlatma ve canlandırma
Gönlüm artık eskisi gibi sevmiyor. ustasıdır. Onun anlattığı hikâyelerde kahramanlardan bazıla-
Sonbahar, insanın ruhunu dinlendirdiği mevsimdir. rının ağız özellikleri farklı olmaktadır. Bu farkları göstermek
Kapıma elinde bir demet yasemenle gelir misin? için taklit yeteneğini kullanır. Meddahın soruda sözü edilen
bölümlerde hikâyedeki kahramanların ağız özelliklerini taklit
Sana ait her şey hafızamdan bir bir kayboluyor. ettiği anlaşılmaktadır. İşte bu taklidi okuyucuya sezdire-
bilmek için bazı kelimeler imla kurallarına aykırı şekilde
Çalışma No.: 59 yazılmıştır.
1. Olası cevap: 2. Olası cevap: Sopa ve mendil meddahın yardımcı araçlarıdır.
Meddah, sopayı kapı çalma sesi çıkarmak, seyirciyi uyarmak,
Diyaloğu Seçme kılıç, at, tüfek gibi hikâyesine dahil olan varlıkları taklit
Diyalog Nedenleriniz etmek için, mendili de kadın taklidi yapmak, terini silmek
HACİVAT (Gelir.) — Birader, Seçtiğim diyalogda için kullanıyor olabilir.
böyle kavga ile ömür geçer mi?.. Karagöz’ün kavgacı,
KARAGÖZ (Gülerek) — Ne kaba ve eğitimsiz; 3.
yapalım, huyum kurusun, seni Hacivat’ın ise eğitim
okşamadan içim rahat etmez… görmüş, nazik ve
HACİVAT — Bak Karagöz’üm, kendini beğenmiş biri
insan için öğrenmenin yaşı yoktur. olduğu görülüyor.
KARAGÖZ — Öyledir Hacivat, Bunlar Karagöz Meddah, yüksek bir yere çıkarak elinde sopası, boynunda
öyle. oyununda Karagöz mendili ile hikâyesini anlatır. Meddahın en önemli özelliği
HACİVAT — Cahil adamsın. ve Hacivat’ın tip tek kişilik bir gösteri olmasıdır. Oyunun başarısı bu tek
Şimdi Karagöz, sana bazı şeyler özellikleridir. kişinin kıvrak zekasına, üstün taklit yeteneğine ve hikâye
öğreteceğim, el şakası yerine dil anlatma becerisine bağlıdır. Görseller incelendiğinde ilk
şakası ile gönlümü alır, hem de görselin meddahın özelliklerini yansıttığı görülmektedir. Bu
cahillikten kurtulur, bana da bol sebeple ilk görsel bir meddah gösterisine aittir.
bol dua edersin…
164
