Page 8 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 8
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 1
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : GİRİŞ > Edebiyatın Tarih ve Din ile İlişkisi > Edebiyatın Tarih ve Din ile İlişkisi
Kavram : Etkileşim
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi
Çalışmanın Adı HANGİSİYLE İLİŞKİLİ? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Edebiyat, tarih ve din arasındaki ilişkiyi ve etkileşimi fark edebilme.
Yönerge: Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Metinlerden hareketle soruyu cevaplayınız.
İlişki: İki şey arasında karşılıklı ilgi, bağ,
Etkileşim: Birbirini karşılıklı olarak etkileme işi.
münasebet, temas.
EDEBİYAT, TARİH VE DİN ARASINDAKİ İLİŞKİ
Kültürü oluşturan başlıca unsurlardan dil, din, tarih ve edebiyat gibi kavramlar arasında da bir ilişki,
bir etkileşim vardır. Dil; kültürün yansıtıcısı, taşıyıcısı ve koruyucusudur. Bir toplumun kültüründe olan
her şey, o toplumun dilinde söz varlığı olarak görülür. Toplumların düşünce yapısını ve yaşam biçi-
mini şekillendiren dil, tarih, din, sanat, gelenek ve görenekler gibi başlıca kültürel unsurlar edebiyat
aracılığıyla ortaya konur. Edebiyat, malzemesi dil olan bir sanattır. Tarih, toplumların geçmişte karşı
karşıya kaldığı önemli olayları ayrıntısına girmeden konu edinir. Edebiyat ise önemli tarihî şahsiyetler
ya da olayların yanı sıra tarihin anlatmadığı sıradan kişi ve olaylarla da ilgilenir. Önemli şahsiyetlerin
tarihte üstlendikleri roller veya onların yaşantılarına dair anlatılar belli bir olay örgüsü içinde edebiyatın
konusu olabilir. Din, toplumların hayat tarzına yön veren bir düşünce ve inanç sistemi olarak kültürel
alanda kendisine yer edinir ve edebiyatın her alanında varlığını hissettirir. Çünkü edebiyat eseri, orta-
ya çıktığı toplumun düşünce yapısına ve kültürel birikimine göre şekillenir. Bu nedenle edebiyat, tarih
ve din arasında karşılıklı bir ilişki yani etkileşim söz konusudur.
Komisyon
1. Edebiyatın tarih ve din ile ilişkisini ve etkileşimini ortaya koyan ifadeleri bularak metinlerin altındaki
ilgili bölümlere yazınız.
I. Metin II. Metin
KÜÇÜK AĞA KUTSAL İSYAN
(…) (…)
Salih, Demirci Hamdi Usta’nın; Niko da Terzi Ya- Mustafa Kemal’in Erzurum halkının kendisini
ni’nin yanında çalışıyordu. Biri cuma, öteki pazar şehrin dışına dek uğurlayarak:
günü tatil yapardı. Salih, beş vakit namazını kılar; — Allah muvaffak etsin, hayırlı olsun!
Niko, kilisesine devam ederdi. Fakat bütün ay- Diye dua edişlerini düşündükçe minnet duygu-
rılıklara rağmen arkadaşlıkta değişen bir şey yok larıyla gözleri yaşarıyordu. O, Erzurum halkı ile
gibiydi. Hâlbuki bütün bu zaman içinde, o birbiri- tanışalı az olmuşsa da bu halk, ona inanıyordu.
ne karşı zıt, iki büyük dünyanın birer minik örneği Bundan dolayı onun geçip gittiği yol boyunca
daha oluşurmuş. Salih, bunu çok geç, yıllar sonra ışıklı bir kurtuluş umudu da uzuyordu. Halk Si-
anlayacak; hayatı da bu öğrenişle bambaşka bir he- vas’ta ve ondan sonra çok yararlı işler başarıla-
defe yönelecekti. cağına da inanıyordu. Kafile Erzurum’dan epey-
(…) ce uzaklaşmıştı. (…)
Tarık Buğra, Küçük Ağa Hasan İzzettin Dinamo, Kutsal İsyan
5
