Page 110 - Felsefe 10

74 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi

"Peki, bu durumda din felsefesinin dine bakışı nedir?" diye bir soru sordu Philia.
Anne martı: "Din felsefesi de tıpkı felsefenin bilgi, bilim, etik ve varlık konularına yaklaşımında oldu-
ğu gibi, dini rasyonel ve eleştirel bir nazarla sorgulamayı, bunu yaparken herhangi bir dini değil genel
manada din olgusu üzerinden çözümlemeyi esas almıştır. Anlayacağın Philia, din de tıpkı bilgi, bilim,
etik ve varlık gibi felsefecilerin tartıştığı bir problemdir. Bu problemi tartışırken filozof, kendi dini inancını
kanıtlamaya çalışmadığı gibi kendi inancına da aynı eleştirel tutumla yaklaşır. Bu yönüyle teolojiden yani
ilahiyattan ayrılır." dedi.
"Teoloji dediğin nedir anne?" diye sorunca Philia,
"Teoloji ya da ilahiyat, terim anlamı olarak "Tanrı Bilimi" manasına gelir. Genel konusu doğaüstü güçler
olan teoloji, esas olarak Tanrı ya da tanrıların varlığının kabulünü ortaya koymaya çalışır. Bunu yapar-
ken felsefe gibi genel olarak din ve dinleri konu edinmez. Çünkü her dinin kendi teolojisi vardır ve her
din kendi teolojisini ortaya koymaya çalışır. İslam teolojisi, Hristiyan teolojisi, Budist teoloji gibi. Bundan
dolayı her teoloji kendi dinini esas aldığı için o dinin inanç ve dogmalarını doğru kabul ederek ele alır."
diye cevapladı Theano.
"Peki, bu durumda bir nesnellik sorunu ortaya çıkmaz mı?" diye bir soru sorunca Philia,
"Az önce de söylediğim gibi teoloji, din felsefesinde olduğu gibi dine sorgulanması gereken bir problem
gözüyle bakmaz. Belli bir dinin inanç ve dogmalarını taraflı ve subjektif (öznel) bir bakışla anlamaya
çalışır. Mesela teolog, Tanrı’nın varlığını baştan kabul eder. İnandığı dini daha derinden kavramaya
çalışır. Oysa din felsefesi taraflı ve subjektif (öznel) bir yaklaşım ortaya koymaktan öte dinin doğası
üzerine düşünür; dinin ileri sürdüğü inanç esaslarını, kavram ve önermelerini akla dayanarak açık seçik
bir şekilde değerlendirerek, aralarındaki ilişkiyi ortaya koyup yorumlayarak anlamaya ve açıklamaya ça-
lışır. Bundan dolayı eleştireldir ve dinlere aynı mesafede duran nesnel bir tutum takınır." diyerek sözünü
tamamladı anne martı.
Annesinin etrafında hızlı bir manevra yapıp tekrardan annesiyle aynı hizaya gelen Philia, annesine yü-
zünü döndü.

3. Yukarıdaki hikâyeden hareketle “teoloji ile din felsefesinin” benzer yönlerini tespit ederek yazınız.

"Anladım." dedi. "Peki, şimdi asıl konumuza gelelim." dediğinde,
"Hangi konuymuş o?" diye soru Theano.
"Tanrı konusu. Felsefenin Tanrı kavramına bakış açılarını konuşacaktık ya!" diye söylendi Philia.
"Hımm, evet, bundan konuşacaktık tabii. Çok az bir yolumuz kaldı. O hâlde yolumuzun kalan bölümünde
de bu konuyu konuşup din felsefesine nokta koyalım." dedi anne martı.

106
Hazırlayan: Emir Ali ERGAT