Page 105 - Felsefe 10
P. 105
Kavram Öğretimi 72
FELSEFE 10
Hazcılık: Özü itibariyle “haz” gerçekten iyi, “acı”
ise biricik kötüdür. Dolayısıyla haz veren şeyler
iyi, acı veren şeyler kötüdür.
Aristippos: Haz, en yüksek iyidir ve tek bir türü
vardır. Hazlar birbirinden sadece derece, saflık
ve yoğunluk bakımından farklılık gösterir.
Epikür: İnsan doğası gereği acıdan kaçar ve
HEDONİZM (HAZ AHLAKI) hazza yönelir. Haz miktarı mümkün olabildi-
ğince arttırılmaya çalışılırken esas olan acıdan
Aristippos, Epikür (Aristipos, Epikür)
kaçınmaktır. Acıdan kaçınmayı, eğer acıyı ge-
Evrensel ahlak yasası yoktur. tirecekse hazzı talep etmekten daha iyi görür.
Pragmatizm: Bir eylem sonuçta kişiye yarar
sağlıyorsa iyidir. Her birey kendi çıkarlarını ve
yararını gözetir.
W. James: Bir düşünce, işe yarıyorsa doğrudur.
J. Dewey: Ahlakın amacı, insanın iyi bir yaşam
sürebilmesi için önüne çıkan engelleri nasıl
aşacağını ona göstermektir. Kişi, önceden oluş-
PRAGMATİZM (FAYDACILIK) turulmuş kalıplara uymak yerine özgün eğilim-
lerini ayırt etmeli ve çevresi ile ilişkisinde kendi
W. James, J. Dewey (W. Ceyms, J. Dovi)
yararını esas alarak kendini yeniden inşa etme-
Evrensel ahlak yasası yoktur. lidir.
Egoizm: İnsanlar doğası gereği bencildir ve bu
nedenle kendi ilgilerinin peşinde koşar. Herkes
kendi menfaati (kişisel çıkarı) doğrultusunda
ahlaki davranış ortaya koyar.
T. Hobbes: Hayatın korunması ve sürdürülme-
si, insan eyleminin biricik amacıdır. İnsan, insa-
nın kurdudur ve diğerlerini yok etmek pahasına
EGOİZM (BENCİLİK)
da olsa kendi yaşamını sürdürebilmek ve varlı-
T. Hobbes (T. Habs)
ğını korumak ister.
Evrensel ahlak yasası yoktur.
Nihilizm: Hiçbir şeyin var olmadığını, bütün de-
ğerlerin temelsiz olduğunu savunur.
Nietzsche: Nietzsche’ye göre nihilizm, en yük-
sek değerlerin kendi kendini değersizleştirmesi,
amacın kaybolması ve niçin sorusunun cevap-
sız kalmasıdır. Yaşamda bir değer arayarak
onu bulacağını sanmak büyük bir yanılsamadır.
Gerçek mutluluk, hazların egemen olduğu bir
NİHİLİZM (HİÇÇİLİK) yaşamda değil “erk”in olabildiğince çoğaltılma-
Nietzsche (Niçe) sındadır. Bunun için kişi öz disiplini elden bırak-
mamalı, yeri geldiğinde sert ve haşin olmalı, tut-
Evrensel ahlak yasası yoktur. kularından uzaklaşıp “üst insan”a ulaşmalıdır.
101
