Page 66 - Felsefe 10

49 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.1. Varlık Felsefesi > 3.1.1. Varlık Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - II 20 dk.
Çalışmanın Amacı Varlık felsefesini temel yaklaşımlar (idealizm, materyalizm) üzerinden açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - II

"Bugün çok başarılı bir av alıştırması yaptık Philia. Avlanma konusunda her geçen gün daha iyiye gidiyorsun." dedi
anne martı Theano.
"Eeee, hocam kim." dedi genç Philia annesine sempatik ve anlamlı bir bakış atarken.
Oysa bu iltifat annesi tarafından hemen bir fırsata dönüştürülmüş, Philia'ya avlanmadan hemen önce soyut ve
düşünsel varlıklarla ilgili verdiği ödev niteliğindeki sözünü hatırlatmıştı.
"O hâlde hocanın avdan hemen önce sana anlattığı, duyularla algılanamayan soyut varlıklara örnek ver bakalım."
dedi anne martı.
"Aslında bir yandan avlanırken bir yandan da bunu düşünüyordum. Aklıma masal karakterleri geldi. Mesela Martı
Livington." dedi tebessümle. "Ayrıca ruh, özgürlük, cennet ve sonsuzluk gibi kavramlar geldi.” deyince Philia,
"Hımm, demek ki anlattıklarımı çok iyi kavramışsın, oldukça doğru örnekler verdin. Aferin sana, otur 100." deyince
anne martı, Theano üzerinde yüzdüğü denizi âdeta dalgalandırırcasına şiddetli bir kahkaha atıp göğe doğru hızlı
bir manevra yaptı. Annesiyle yeniden aynı hizaya gelen martı Philia "Peki, anne." dedi, "Az önce soyut varlıklar
için ideal ifadesini kullanmıştın. Nedir bu ideal veya ideal varlık dediğin şey?" diye sordu.
"İdeal, idea kökünden türemiştir, fikir yani düşünce demektir. İdeal varlık ise düşüncelerimize bağlı olarak ortaya
çıkan, duyularımızla algılanamayan bir mahiyete (öz) sahip olan varlıklar için kullanılan bir ifadedir. Senin de
verdiğin örneklerde olduğu gibi biz bunları aklımızla veya sezgilerimizle kavrarız. Varlığı bu şekilde akıl ve sezgi
üzerinden ele alıp yorumlayan, varlığın özünü ve anlamını idea yani düşünce üzerinden ele alıp her varlığı düşün-
cenin bir ürünü olarak gören yaklaşıma da idealizm denir." deyince anne martı Theano,
"Hımm, anladım. Peki, varlığı düşünce üzerinden ele almayan ya da senin ifadenle düşüncenin bir ürünü olarak
görmeyen farklı bakış açıları var mı?" diye sordu Philia.
"Tam da bundan bahsedecektim. Aferin oğluma, doğru bir soru sordun." dedi anne martı Theano, Philia'yi onur-
landıran bir üslupla.
"İdea'nın karşısına madde kavramı konulmuştur. Yani şu kâinatta yer kaplayan, görüp dokunduğumuz, duyumsa-
yıp algıladığımız her şeyin genel adıdır madde. İdeaların (kavramlarımızın ve düşüncelerimizin) maddi yani somut
dünya üzerinden şekillendiğini iddia eden yaklaşıma da materyalizm (maddecilik) deniyor. Bu yaklaşım idealizmin
aksine her düşüncenin maddi evrenin bir ürünü olduğunu, her kavram ve düşüncenin temelinde maddi gerçekliğin
bulunduğunu savunur. Dolayısıyla ‘Soyut ve manevi olan her şeyin özünde maddi bir gerçeklik vardır’ argümanını
savunur sevgili oğlum, anlatabildim mi?" dediğinde anne Theano, yuvalarına varmaya birkaç kanat çırpışı kalmıştı.
"Anladım hocam, iyi anladım. Bir sonraki avımızda kafamda başka sorular var, onları konuşuruz." dedi annesine
tebessümle bakan gözlerle. Anne ve oğul martı bu şekilde, varlığın mahiyeti üzerine konuşarak yuvalarına vardılar.

1. "Evrende gerçekleşen her olayın bir nedeni vardır." önermesini ortaya çıkaran şey maddi gerçek-
likler midir yoksa düşüncelerimiz midir? Açıklayınız/Tartışınız.

2. Size göre varlığın özünü düşünce mi yoksa madde mi oluşturur? Açıklayınız.

2. "Soyut ve manevi olan her şeyin özünde maddi bir gerçeklik vardır." yargısını açıklayınız/tartışınız.

62
Hazırlayan: Emir Ali ERGAT